L [son güncelleme 8 Mart 2016]

L_¥ (kıs) [L_¥] v. Bertalanffy boyca büyüme denkleminde balığın sonsuz sürede ulaşabileceği sonuşmaz (asimptotik) uzunluğu.

La Niña [La Niña] Küçük kız. ® El Niño.

labirent [labyrinth] 1- ® İçkulak.

labirent [labyrinth] 2- Dalyan tipi tuzaklarda balığın yönlendirildiği ve içinden balığın çıkamamağı düzen, set, çit.

labirent [labyrinth] 3- İçkulak sarmalı.

Labrador Akıntısı [Labrador current] Kuzey Atlas Okyanusu’nda Baffin Adası Akıntısı’nın güneye devamı olup Hudson Boğazı’ndan sahanlık eğimini izleyerek Grand Bank’a kadar ilerler. Soğuk kutup sularını sıcak Gulf Stream akıntısı menderesine ulaştırır ve onunla karışır. Akıntı hızı saniyede 0,3-0,5 metredir. Akıntı genişliği 100 km ve derinliği 1,500 m kadardır.

Labridae (Lapinagiller) [wrasses] Işınlı-yüzgeçliler (Actinopterygii) sınıfı, Levreksiler (Perciformes) takımı, Lapinasılar alt takımının bir ailesidir. Ailedeki cins ve tür sayıları kullanılan kaynağa göre değişmektedir. Örneğin birinde 82 cinste 600 tür verilirken bir diğerinde 60 cins ve 500 tür olarak yer alabilir. Özünde geniş bir ailedir. Küçük boylu balıklardır. İstisnalar hariç çoğunun boyu 20 cm’yi geçmez. Boyu, şekli ve rengi değişken balıklardır. Gövde yanlardan basıktır. Ağız görece küçük ve öne uzar (protraktildir). Dudaklar kalındır. Kesiksiz bir sırt yüzgecindeki sert ışınları zayıftır. Kuyruk yüzgeci yuvarlaklaşmıştır. Pullar çemberimsidir (sikloidtir). Yanal çizgi yay gibi kıvrılmıştır ya da dik bir kavisle eğilmiştir. Renkler genellikle canlıdır, cinsiyete ve yaşa göre değişir. Yaşam alanları değişkendir. Yalnız ya da küçük gruplar halinde yaşarlar. Gündüz aktiftirler. Gece otlar arasında ya da kaya oyuklarında saklanırlar. Esasen etoburdur, özellikle bentik omurgasızlarla, yumuşakçalarla, yengeçlerle, deniz kestaneleriyle beslenirler. Birkaç türü otoburdur. Bazıları ortakçı (komensal) ya da temizleyici olarak yaşar. Türlerin büyük bir bölümünde dişiden erkeğe dönüşüm görülür (protogynous hermaphrodites). Çiftleşme davranışları karmaşıktır. Bazı türleri yumurtaları koruma davranışı gösterir. Denizde yaşayan parlak renkli balıklardır. Bir kısmı akvaryum balığı diğer kısmı yem balığı olarak değerlendirilir.

Labrus bergylta (ot balığı, kikla, lapin) [ballan wrasse] Sığda 1-50 metrelerde bulunur. Boyu TL=66 cm ve ağırlığı 4,5 kg kadar olabilir. Balıkçılığı kişisel tüketim düzeyindedir. Mercan resifleriyle ilişkilidir. Bütün bireyler dişi doğarlar fakat 4-14 yaşlarında cinsiyet değiştirirler. Erkeğin su yosunlarından (alglerden) yaptığı çukurca yere 1 ya da daha çok dişi yumurta bırakır.

Labrus bimaculatus (sin Labrus mixtus) (ot balığı, lapin, ördek balığı, lapina, lapina balığı) [cuckoo wrasse] Göçmen değildir. Boyu TL=45 cm ya da biraz daha büyük olabilir. 17 yıl yaşar. Balıkçılığı kişisel tüketim düzeyindedir. 2-200 metre derinliklerde rastlanabilir ama daha çok 40-80 metre derinliklerde bulunur.

Labrus merula (lapin, çil balığı, lapina, ot balığı) [brown wrasse] Mercan resifleriyle ilişkilidir. Boyu TL=55 cm kadar olabilir. 17 yıl kadar yaşar. Balıkçılığı kişisel ihtiyaç düzeyindedir. Bazen sürü oluşturur, yaşlandıkça tek gezer. 2 yılda erinleşir.

Labrus mixtus (ot balığı, lapin, ördek balığı, lapina, lapina balığı) [cuckoo wrasse] ® Labrus bimaculatus.

Labrus viridis (çil balığı, karadeniz guban, yeşillapin balığı, lapina, lapin, ot balığı) [green wrasse] Mercan resifleriyle ilişkilidir. Boyu TL=55 cm kadar olabilir.

Laciolina incarnata (?) [fleshy tellin] ® Tellina incarnata.

laçka [loose] Boşalmış, gevşemiş.

Laevicardium crassum (?) [Norwegian egg cockle] Sin. Laevicardium norvegicum. Alt gel-git ve cirkalitoral kuşakların çakıllı, kumlu tabanında çukurlarda yaşar. Boyu en çok 4,5 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Avcılığı yoktur.

Laevicardium norvegicum (?) [Norwegian egg cockle] ® Laevicardium crassum.

Laevicardium oblongum (?) [oblong egg cockle] Sin. Laevicardium oblongum. Kabuk eninden daha yüksek olup katı ve oval şekillidir. Kanca ve kıvrılmış yumru orta kısımdadır. Yassılmış kaburgalıdır. Eklem yay gibidir. Rengi dışta esmerimsi zeytuni, bazen lekeli olup içi beyaz ya da sıklıkla pembe renklidir. Boyu en çok 7,5 cm olur. Sıklıkla rastlanan boyu 4 ile 5 cm kadardır. Alt gel-git kuşağından 200 m derinliğe kadar yayılır. Çoğunlukla çamurlu, kumlu çakıllı kesimlerde yaşar. Avcılığı tesadüfidir.

lagena [lagena] Diğer balıklarda genellikle küçük fakat sazangillerde (Cyprinidae) en büyük otolitin (asteriscus) bulunduğu kısım.

Lagocephalus lagocephalus lagocephalus (mavibalon balığı, balon balığı) [oceanic puffer] Taban-yüzücü (bentopelajik) ve okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Boyu TL=61 cm ve ağırlığı 3 kg civarında olabilir. 10-475 metrelerde rastlanır. Öncelikle denizde yüzücü (pelajik) olup acı-suya da girer. Balıkçılığı vardır. Ağılıdır (zehirlidir) ve yenmemelidir.

Lagocephalus spadiceus (balon balığı) [half-smooth golden pufferfish] Tabansal (demersal) okyanusgöçerdir (okyanodromdur). Acı-suya girer. Balıkçılığı yoktur.

lagün [lagoon] ® Deniz kulağı.

lahoz [blacktip grouper] 1- ® Epinephelus fasciatus.

lahoz [dogtooth grouper] 2- ® Epinephelus caninus.

lahoz [white grouper] 3- ® Epinephelus aeneus.

lahoz balığı [white grouper] ® Epinephelus aeneus.

lakap [nomen triviale (nom. triv.), trivial name, ordinary name, common name] Yaygın bilinen ad. Örnek; i) Linne ya da bir başkası tarafından verilmiş ad. ii) Ülkede yaygın kullanılan ad.

lakerda [lakerda, salted tunny] Tuzlanarak hazırlanmış balık. Tuzlu balık.

Lamarck [Lamarck] Jean-Babtiste Pierre Antoine de Monet, Chevalier de Lamarck. Fakir bir soylunun 11. çocuğudur (1744). 1766’da tıp ve botanik öğrenimine başla-mıştır. Jean-Jacques Rousseau’nun teşvikiyle her yönüyle Linné’nin sınıflandırmasına uymayan Fransa florasını (Flore Française) yayınlamıştır. Daha sonra doğa tarihi müzesinde çalışmaya başlamıştır. Orada omurgasız hayvanlar ile Annelida, Arachnida, Crustacea, Infusoria ve Tunicata hayvan sınıfları kavramlarını getirmiştir. Fizik, kimya, jeoloji, iklimbilim ve biyoloji konularında da çalışan Lamarck profesörlük ünvanını 1818’de almıştır. Kör ve yoksul olarak Pariste ölmüştür (1829). 1800’den önce türlerin sabit olduğu görüşündeydi. Daha sonra türlerin değiştiği görüşünü benimsemiştir. 1809’da yayınlanan zooloji felsefesi (Philosophie Zoologique) adlı kitabında şu görüşlere yer vermiştir. Her tür çevresiyle uyumlu olmak durumundadır. Çevre sürekli değiştiğine göre tür’de dengeyi sağlamak için buna uyum sağlamak ve sürekli değişmek zorundadır. Bunu gerçekleştiremeyen tür ölüm tehlikesi altındadır. Buna dayalı olarak bugün Lamarkizm olarak anılan ve doğruluğu kanıtlanmayan evrimsel görüşü şudur: Organizmalar kullanmadıkları organlarını kaybederler. Buna karşın sürekli kullanılan organ ihtiyaç doğrultusunda gelişir. Gelişen organ bir sonraki kuşağa yeni özellik olarak aktarılır.

Lamark [Lamarck] ® Lamarck.

lambuga [common dolphinfish] ® Coryphaena hippurus.

Lambugagiller (Yaldızlı-uskumru-azmanıgiller) [dolphinfishes] ® Coryphaenidae.

Lamellibranchiata [Pelecypoda, Bivalvia, bivalve, mussels] ® Midyeler.

laminar [laminar] Pürüzsüz, katmanlı.

laminar akıntı [laminar flow] Çalkantılı olmayan pürüzsüz akış, çizgili düz akıntı.

laminarin [laminarin] Yedek karbonhidrattır (esasen glikoz tabanlıdır), bazı Chromophyta’da bulunur.

laminarya [kelp, laminaria] Denizde bulunan esmer su yosunu. Sabit sert malzemeye tutunur. Gövdesi yassı şerit şeklinde olup boyu uzun (15 m kadar) olabilir.

Lamna nasus (dikburun, dik-burunlu harharias, dikburunkarkarias) [porbeagle] Yüzücü (pelajik), okyanus-göçerdir (okyanodrom). 0-715 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=3,5 m ve ağırlığı 230 kg kadar olabilir. Ticari balıkçılığı vardır. Tek, sürü ya da avlanma grupları halinde bulunur. Canlı doğurucudur (ovovivipardır). 1-5 yavru verir. Büyüklüğünün korkutuculuğu insanlar için tehlike yaratır. Eti yenir. Diğer kısımları balık unu yağı ve yüzgeçleri çorba yapımında kullanılır. Soyu tehlikedeki türler içerisinde az riskli sınıfındadır.

Lamnidae (Dikburunlugiller) [mackerel sharks, white sharks] Chondrichthyes sınıfı, Lamniformes takımının bir ailesidir. Carcharodon, Isurus ve Lamna adını alan 3 cinsinde altı tür bulunmaktadır. Hızlı yüzen ve dünya denizlerine dağılmış köpek-balıklarıdırlar.

Lampanyctus crocodilus (ışıldak balığı) [jewel lanternfish] Okyanus-göçer (okyanodrom) ve derin-yüzücüdür (batipelajiktir). 45-1,190 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=40 cm kadar olabilir. Gündüz ve gece farklı derinliklerde bulunur. Gelecekte balıkçılık kaynağı olabilir.

Lampanyctus pusillus (?) [pygmy lanternfish] Okyanus-göçer (okyanodrom) olup derin-yüzücüdür (batipelajiktir). Boyu TL=5,5 cm olabilir. 40-850 metre derinliklerde rastlanır. Gece 40-125 m ve gündüz 425-850 m derinliklerde bulunur.

lampara [lampara] Küçük teknelerden kullanılan gırgır ağından küçük torbasız çevirme ağı.

Lampetra fluviatilis (derebofa balığı, nehir minogra balığı, ırmak taş-emeni) [European river lamprey] Ticari balıkçılığı önemsiz, ırmak-göçer (potamadrom) tabancıl (bentik) balıktır. Boyu TL=50 cm ve ağırlığı 150 gram olabilir. 10 yıl yaşadığı bilinmektedir. Sonbaharda ırmaklara girer ve 50-100 cm derinliklerde bulunur. Erin bireyler yumurtlamadan sonra ölür. Kanı ağılıdır (zehirlidir). Yenmeden önce etinin iyice yıkanıp kandan temizlenmesi gerekir.

Lamprididae (Parlak-kıralbalığıgiller) [opah] Actinopterygii sınıfı, Lampriformes takımınin bir ailesidir. Lampris cinsinde halen yaşayan 2 tür vardır. Aynı aileden 2 tür daha bilinmektedir. Bunlardan biri Lampris diğeri fosil (taşlaşmış) Megalampris cincinde yer alır. Yassılmış, derin karinalı, parlak portakal, turuncu-kırmızımsı renklidir. Yanlarda beyaz lekeler bulunur. Altın sarısı renkle çevrili gözler iri, vücut küçük, gümüşi çemberimsi (sikloid) pullarla kaplıdır. Göğüs yüzgeçleri orak şekilli, kuyruk yüzgeçleri çatallı ve eşit lopludur. Burun sivri, ağız küçük, dişsiz ve uçtadır. Yanal çizgi göğüs yüzgeçleri üzerinde bir yay çizer. İri tür olan ve Akdeniz’de de bulunan Lampris guttatus 2 m boya ve 270 kg ağırlığa ulaşır, ancak çoğunluğu 60-120 cm boylardadır. L. guttatus okyanussaldır, üst ve orta derinliklerde yüzücüdür. 400 m derinliğe kadar iner, yanlız yaşar. Yüzücü (pelajik) balıklar, mürekkep balıkları, kabuklular ve istiridyelerle beslenirler.

Lampris guttatus (parlak kıral) [opah] Actinopterygii sınıfı, Lampriformes takımı, Lampridae (ya da aynı zamanda Lamprididae) ailesi, Lampris cinsinde yer alan iki türden biridir. Bu tür renkli olup derin bir gövdeye sahiptir. Sportif balıkçılarca çok beğenilir. İri bir türdür (2 metre boy ve 270 kg ağırlığa ulaşabilir). Derin karinalı balıktır. Çok küçük pulları çemberimsidir (sikloidtir). Sırt ve karın yüzgeçleri uzun olup orak ya da ay şekillidir. Kuyruk çataldır. Orta-yüzücü (mezopelagic) açık deniz türüdür. Derinde yaşar (50-500 m). Uzun süre hızlı yüzebilir genelde tek yaşar ancak yabancı balık sürülerine de katılabilir. Kalamar ve kril ile beslenir. Balıkçılığa hassastır. İki eş adı kullanılmaktadır (sin. Lampris regius ve Lampris luna).

Lampris luna (parlak kıral) [opah] ® Lampris guttatus.

Lampris regius (parlak kıral) [opah] ® Lampris guttatus.

lampuka [common dolphinfish] ® Coryphaena hippurus.

langust [Palinurus, rock lobster, spiny lobster, languste] ® Böcek.

lapillus [lapillus] Diğer balıklarda genellikle küçük fakat Yayınbalığıgillerde (Siluridae) utriculus’ta yer alan en büyük otolit.

lapin [green wrasse] 1- ® Labrus viridis.

lapin [ballan wrasse] 2- ® Labrus bergylta.

lapin [brown wrasse] 3- ® Labrus merula.

lapin [cuckoo wrasse] 4- ® Labrus mixtus.

lapina [green wrasse] 1- ® Labrus viridis.

lapina [brown wrasse] 2- ® Labrus merula.

lapina [cuckoo wrasse] 3- ® Labrus mixtus.

Lapinagiller [wrasses] ® Labridae.

larinks [larynx] Gırtlak.

Larsen ortasu trolü [Larsen midwater trawl, atom trawl, Larsen trawl, floating trawl, Larsen two boat trawl, two boat pelagic trawl] Kare ağızlı yakasız iki tekne tarafından çekilen orta-su trolü.

larva [larva] ® Kurtçuk.

larva evresi [larval period, larval stage] ® Kurtçuk evresi.

Larvacea [?] ® Ekliceler.

larvipar [larviparous] Yumurta değil de kurtçuk (larva) taşıyan. Örnek; Scorpaenidae ailesinden Sebastes.

larvivor [larvivore] Kurtçuk (larva) yiyen.

larvofil [larvophile] Ağzında kuluçkacı. Örnek; Cichlidae. Dişi, çökele bırakılmış yumurtalardan çıkan yavruları ağzında korur.

lastik bobin [cookie] Dip trol ağının kurşun yakasının yıpranmasını önlemek ve tabanı karıştırarak balıkları ağın ağzına doğru (korkutarak) yönlendirmek için oto lastiğinden kesilmiş ve bir zincir ya da halata takılmış değirmi halkalar.

lastik resif [tire reef] Eski otomobil lastiklerinin içi çimento ile doldurularak ağırlaştırılmasından sonra birbirine bağlanarak öncelikle balıklar için oluşturulmuş yapay yaşam alanı.

latent [latent] Ortada olmayan, gizli. Yaşam ve fizyolojik aktivite belirtileri görülmeyen.

Latiaxis babelis (?) [Babel’s latiaxis] Sin. Coralliophila babelis. Cirkalitoraldaki mercan resifli tabanında yaşar. Ender türdür. Boyu en çok 4 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur.

Latimeria [Latimeria] ® Latimeria chalumnae.

Latimeria chalumnae (latimerya) [Latimeria] Saçakyüzgeçlilerin (Crossopterygii) eski devirde yaşamış 55 cinsinden yalnız Latimeria cinsinin bir türü günümüze kadar yaşaya gelmiştir. Bu balık 1938’de Güney Afrika’nın doğu kıyısındaki Chalumna Irmağı ağzında yakalanmış ve Latimeria chalumnae adıyla kayda alınmıştır. Madagaskar ile Afrika arasındaki Comoros adalarında bu türe ait popülasyonun bulunduğu böylece belirlenmiştir. İzleyen 60 yıl boyunca bunun bilinen tek popülasyon olduğuna inanılmış fakat Endonezya’nın kuzey Sulawasi’deki Manado Tua adasında 1998’de yeni bir birey yakalanmış ve Latimeria menadoensis adıyla yeni bir tür olarak kayda geçirilmiştir. Bir Saçakyüzgeçli (Coelacanth) cinsi olan Latimeria yaşayan fosil olarak anılmaktadır. Çünkü örneği ilk kez elde edilene kadar bu cinsin 80 milyon yıl önce soyunun tükendiği sanılmaktaydı. Bu türün boyu 2,75 m ve ağırlığı 95 kg olabilir. Ömrü 48-50 yıl olabilir. 150-700 metre derinliklerde tabanda yaşar. Göçmen değildir. Balıkçılığı yoktur ve uluslararası ticareti yasaktır. Gündüz kabaca 14’ü bir arada mağaralarda saklanırlar. Canlı doğurucudur (ovovivipardır) ve 5-29 yavru verir. Hamilelik 3 yıl sürer. Soyu tehlike altındadır.

latimerya [Latimeria] ® Latimeria chalumnae.

Laurencia obtusa (?) [blunt laurenzia] Kırmızı algdir. Işık-sever ve kayaların üstünde, sakin sularda bulunur. Tıbbi kullanımı vardır. Boyu 5 ile 10 cm arasındadır. Türkiye'nin Ege ve Karadeniz kıyısında görülür.

Laurencia papillosa (?) [papillose laurenzia] Kırmızı algdir, kayalık tabanda ve gel-git kuşağında yaşar. Sıcak suyu sever, elle toplanır. Tıbbi kullanımı olabilir. Bazı ülkelerde insan besinine katılır. Boyu 5 ile 15 cm arasındadır. Türkiye sularının Ege kıyılarında görülür.

Laurencia pinnatifida (?) [pepper dulse] Yassı talluslu, tek eksenli kırmızı algdir. Büyüme uçta gerçekleşir. Tek eksenlidir. Eş-yapılı trigenetik döngülü ürer. Geneli 5-10 cm kadardır. 1 m derinliğe kadar olan sert tabanda ve kıyısal lagünlerde bulunur. Karadeniz'de İğneada-Bulgaristan ve Kafkasya kıyılarında görülür. Hasadı elle yapılır. Potansiyel tıbbi kullanımı vardır. Bazı ülkelerde öze baharat ve sakız olarak kullanılmaktadır.

l_c (kıs) [length at first capture] ® İlk avlanma boyu.

LD₅₀ (kıs) [lethal dose–50] ® Ölümcül doz-50.

Lea Markası [Lea tag] İşaret (marka) olarak kullanılan ve oynak bağlantısı olan parçanın balık vücudunun 1. sırt yüzgeci önünde kaslardan bir tel geçirilmek suretiyle bağlandığı bir marka tipidir. ® Carlin markası. ® Petersen markası. ® Pop-ap marka. ® Sıcak-dövme marka. ® Soğuk-dövme marka. ® Solungaç markası. ® Spagetti markası.

Leander serratus (teke) [common prawn] ® Palaemon serratus.

Lebistes reticulatus [guppy] Daha çok bu isimle tanınmıştır. Sazangil bir balıktır. Geçerli kabul edilen adı Poecilia reticulata’dır. ® Poecilia reticulata.

Lebistesgiller (Gupigiller) [guppy, molly, platy] ® Poeciliidae.

Lee fenomeni [Lee's phenomenon] Yaşlı popülasyonlarda otolit ve pullardaki ilk büyüme halkalarının daha dar olduğu formlara genç popülasyonlardan daha sık rastlanır. Bu ilk yıl içerisindeki büyümenin daha yavaş olduğunu yansıtmaktadır.

Leiognathidae (Eksi-balığıgiller) [ponyfishes] Işınlı-yüzgeçliler (Actinopterygii) sınıfı, Levreksiler (Perciformes) takımının 3 cinsi kapsayan ailesidir. Bu cinslerden Gazza 5 tür, Leiognathus 30 tür, Secutor 6 türü içermektedir. Denizel türlerdir. Acı suya girerler. Yanlardan basık küçük balıklardır. Ağız uzar (protraktil), tropik kesimde yaşayan bireyleri renklidir. Akdeniz’de yaşayan türü (Leiognathus klunzingeri) gümüşi parlak ve koyu çizgilidir. Kuyruk çatallaşmış, pullar küçük ve çemberimsidir (sikloid). Boyu 12 cm kadardır. Az yoğun gruplar halinde yaşarlar. Yazın yumurtlarlar. Tabansal omurgasızlarla beslenirler.

Leiognathus klunzingeri (eksi balığı, gümüş balığı, çıtçıt) [Klunzingers slipmouth, ponyfish] Kızıldeniz’den Akdeniz’e yerleşmiştir. Tabansaldır (demersaldır). Boyu TL=12 cm olabilir. Kıyısal kesimde bulunur. Yazın çoğalır.

leka [leerfish] ® Lichia amia.

leke [spot, patch] ® Benek. ® Yama.

lekeli kedi balığı (lekeli kedibalığı) [blackmouth catshark] ® Galeus melastomus.

lekeli mercan [striped seabream] ® Lithognathus mormyrus.

lekeliçırçır balığı [east Atlantic peacock wrasse] ® Symphodus tinca.

lekelidil balığı [thickback sole] ® Microchirus variegates.

lekelielektrik balığı [spotted torpedo] ® Torpedo marmorata.

lekelihurmakayası balığı [marbled goby] ® Pomatoschistus marmoratus.

lekelikayabalığı [Bucchich's goby] ® Gobius bucchichi.

lekelikedi balığı [blackmouth catshark] ® Galeus melastomus.

lekelikeler [smoothback angelshark] ® Squatina oculata.

lekeliuyuşturan balığı [spotted torpedo] ® Torpedo marmorata.

lekeliüzgün balığı [blotchfin dragonet] ® Callionymus flamentosus.

lekesiz [immaculate] Vücutta renkli nokta, benek ve şeklin bulunmaması. Beyaz ya da renksiz anlamında.

lenitik [lenitic, lentic] Göl, havuz, bataklık ve bunların arasındaki çok yavaş akan ya da durağan sular.

Lepadidae (?) [Lepadidae] Tam boyları 1 cm’den yaklaşık 12 cm’ye kadardır. Halen gel-git bölgesindeki yüzen malzeme ya da büyük deniz canlıları üzerinde köpek balıkları, kaplumbağalar, memeliler ve benzerinde epibiyont olarak bulunur. FAO'nun 37. balıkçılık kuşağında Lepas ve Conchoderma cinsleri bulunmaktadır. Her bir cinste dörder tür yer almaktadır. Yalnız Lepas cinsinden bir tür insanlarca tüketilmektedir.

Lepadogaster candolii (yapışkan balığı, ördek balığı) [connemarra clingfish] Tabansaldır (demersaldır). Boyu TL=8 cm olabilir.

Lepadogaster lepadogaster (yapışkan, ördek balığı) [shore clingfish] Tabansaldır (demersaldır). Boyu TL=7 cm olabilir.

Lepadogaster purpurea (ördek balığı) [cornish sucker] Tabansaldır (demersaldır). Boyu TL=8 cm olabilir. Kayalık ve deniz çayırlı tabanda bulunur.

Lepas anatifera (?) [goose-barnacle] Rengi donuk turuncu-esmer olup Lepas cinsinin en iri türüdür. Esnek saplı olup kemiksi baş 5 cm kadardır ancak geneli 2 - 3 cm'dir. Genelin total boyu 10 cm kadardır. Tüm sabit yapılar ve yüzen nesnelere yapışık yaşar.Erdişidir. 2,5 cm boyda üremeye başlar. Döllenme içte olup yumurtalar manto içinde kuluçkalandırılır. Nauplius larvaları plankton yaşamında geliştikten sonra nesnelere yapışır. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Karadeniz'de varlığı şüphelidir. Pişirilerek yenir.

lepidofaj [lepidophage, lepidophore] Pulla beslenen. ® Pul yeyici.

lepidofor [lepidophore] ® Pulyiyen.

lepidolog [lepidologist] Pulları inceleyen kişi, araştırıcı.

lepidoloji [lepidology] Pulbilim. Balıkların pullarını ele alan bilim dalı.

Lepidopus caudatus (palaska balığı, kılkuyruk, çatal kuyruk, çatalkuyruk balığı) [silver scabbardfish] Derin-tabansal (batidemersal) olup okyanus-göçerdir (okyano-dromdur). Boyu TL=2,10 cm ve ağırlığı 8 kg olabilir. 100-600 metre derinliklerde rastlanır. Balıkçılığı önemlidir. Genellikle 100-250 m derinliklerde bulunur. Gece orta-suya göçer. Sürü oluşturur.

Lepidorhombus boscii (benekli pisi, pisi) [fourspotted megrim] Tabansaldır (demersaldır). Sığdan derine 7-800 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=45 cm ya da biraz daha büyük olabilir. Balıkçılığı önemsizdir. Yumuşak zeminde bulunur.

Lepidorhombus whiffiagonis (pisi balığı) [megrim] Derin-tabansal (batidemersal) olup 100-700 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=60 cm olabilir. Balıkçılığı çok önemlidir. Yumuşak zeminde daha çok 100-400 metrelerde bulunur.

Lepidosirenidae (Balçıkbalığıgiller) [South American lungfish, African lungfish] Kemikli balıklar (Osteichthyes) sınıfı, Etyüzgeçliler (Sarcopterygii) altsınıfı, akciğerli balıklar (Dipnoi) takımının bir ailesidir. İki cinsi barındırır. Bunlar Afrika akciğerli balığı (Protopterus) ile Güney Amerika akciğerli balığıdır (Lepidosiren). Bu balıkların hem solungaçları hem de akciğer benzeri solunum organları vardır.

Lepidotrigla cavillone (kırlangıç) [large-scaled gurnard] Tabansaldır (demersaldır). 50-190 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=20 cm olabilir. Balıkçılığı önemsizdir.

Lepidotrigla dieuzeidei (kırlangıç) [spiny gurnard] Tabansaldır (demersaldır). 60-600 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=20 cm olabilir. Balıkçılığı vardır. Kumlu, çamurlu zeminde bulunur.

Lepisosteidae (Kemikliturnabalığıgiller) [gars, garfishes, garpikes] Actinopterygii- Işınlı-yüzgeçliler sınıfı, Lepisosteiformes- Kemikliturna-balığımsılar takımının bir ailesidir. Aile iki cinste (Atractosteus ve Lepisosteus) yaşayan 7 türü içerir. Bireyleri tatlı ve acı-su ile bazen denizde bulunurlar. Vücutları ince uzundur. Büyük boylu balıklardır. Türlerin en küçüğü 88 cm ve en büyüğü 305 cm boya ulaşır. Çeneleri uzun ve dişlidir. Sırt yüzgeci kuyruk yüzgecine yakındır. Kuyruk yüzgecinin üst kısmı uzundur (heteroserktir). Yüzme keseleri akciğer görevi de yapabilir. Özellikle sıcak durgun sularda zaman zaman yüzeye çıkarak hava yutarlar. Sığ suyu seçerler. Obur yırtıcılardır. Etleri yenir fakat yumurtaları ağılı (zehirli) olup yenmez.

lepisosteoit pul [lepisosteoid scale] ® Ganoit pul.

leptoid pul [leptoid scale] ® Çember (sikloid) ve ® taraksı (ktenoid) pul.

leptosefalus [leptocephalus] Yaprak şeklinde, saydam, büyük dişli ve anüsü uzakta yer alan ilkel kemikli Tükelağızlı (Teleostomi) bir balıktır. Kurtçuk (larva) önce büyür sonra başkalaşma (metamorfoz) öncesinde çeker (küçülür). Örnek; Congridae, Anguillidae, Albulidae, Elopidae, Notacanthidae.

leptoserkal [leptocercal] ® Yaprakkuyruk.

lesitotrofi [lecithotrophy] Besinin yumurta sarısından sağlanması.

Lessepsian göçü [Lessepsian migration] Hint Okyanusu-Kızıldeniz kökenli olup Süveyş Kanalı’ndan Akdeniz’e giren ve yerleşen organizmaları belirtmek için kullanılmaktadır. Amiral Ferdinand de Lesseps’e ithafen Francis Dov Por tarafından bu terim bilim diline yerleştirilmiştir. Burada kullanılan göç terimi biyolojik anlam ve önemi olan (örneğin hamsi göçü gibi) bir davranış biçimi değildir. ® Göç.

Lesueurigobius friesii (kayabalığı) [Fries's goby] Tabansaldır (demersaldır). 10-30 metrelerde görülür. Boyu TL=13 cm ve 11 yaşında olabilir. Kendisini kuma ve çamura gömer.

Lesueurigobius suerii (sarıyanak kayabalığı) [Lesueur's goby] Tabansaldır (demersaldır). 230 m’ye kadar rastlanır. Boyu TL=5 cm olabilir.

leşcil [scavenger, necrophagous] Kadavra, leş (bozunmakta olan organik madde) yeyici.

letal [lethal] Öldürücü.

letal doz [lethal dose] ® Öldürücü doz.

letal doz-50 [lethal dose–50] ® Öldürücü doz-50.

Leucoraja circularis (kumvatozu balığı) [sandy ray] Tabansaldır (demersaldır). 70-676 m’ler arasında yayılır. Boyu TL=120 cm olabilir. Ticari balıkçılığı önemsizdir. Daha çok 100 m sınırında bulunur. Çiftleşme sonrası yumurtlayarak (ovipar) çoğalır. Kapsüllü yumurtaları kumlu, çamurlu zemine bırakır.

Leucoraja fullonica (dikenlivatoz balığı) [shagreen ray] Derin-tabansaldır (batidemersaldır). 30-550 metre derinliklerde rastlanır. Boyu TL=120 cm olabilir. Ticari balıkçılığı önemsizdir. Daha çok soğuk kıyı sularında ve sahanlık yamacında her türlü zemin üzerinde bulunur. Çiftleşme sonrası yumurtlayarak çoğalır. Kapsüllü yumurtaları kumlu, çamurlu zemine bırakır.

Leucoraja naevus (vatoz) [cuckoo ray] Tabansaldır (demersaldır). 20-500 m’lerde rastlanır. Ticari balıkçılığı vardır. Her türlü zeminde bulunur. Çiftleşme sonrası yumurtlayarak (ovipar) çoğalır. Kapsüllü yumurtaları kumlu, çamurlu zemine bırakır. Bir dişi yılda 70-150 yumurta bırakır.

levant [levant] Doğuda. Mısır kesimi hariç doğu Akdeniz.

levrek (levrek balığı) [European seabass] 1- ® Dicentrarchus labrax.

levrek [spotted seabass] 2- ® Dicentrarchus punctatus.

Levrekgiller [temperate basses] ® Moronidae.

Levreksiler [Perciformes] Levreğe benzeyen balıklardan oluşan takım. Balıkların 540’ı bu grupta yer alır.

liberal balıkçılık [liberalised fishing] Bütün yıl boyunca herhangi bir (boy, sayı vb) kısıtlama olmadan yapılan balıkçılık.

Lichia amia (akya, iskender balığı, leka, çıplak balığı) [leerfish] Yüzücü (pelajik), okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Acı-suya girer. Boyu TL=2 m ve ağırlığı 50 kg olabilir. 0-50 m derinliklerde bulunur. Ticari balıkçılığı vardır.

Liebig [Liebig] Justus von Liebig, Alman kimyager (1803-1873). Başarılı bir öğrenci değildi ve liseyi terk etti. Öğretmenlerinden birinin ona (Du bist ein Schlafskopf) ‘sen uyuyan bir kellesin’ dediği söylenir. Babasının işyerinde çalışmaya başladı. Bilahare kimya öğrenimi gördü ve asistan oldu. Hocasının desteğiyle (Sorbon’da) Pariste doktorasını verdi. Gieben Üniversitesi’nde kimya profesörü oldu. Bu üniversiteye daha sonra Liebig’e atfen ‘Justus-Liebig Universität’ adı verildi. Önemli buluşları; organik kimyada r-bağlanma, izomer kuramı, beş-küre cihazı, süperfosfat, kloroform, kloral, pirogalol, demir-nikel alaşımı, bebek maması, kabartma tozu vs’nin bulunması çalışmalarından çok yeniden güncelleştirdiği ve kendi adıyla anılan zirai minimum yasasıyla yani “ortamda en kıt olan besin maddesinin gelişmeyi belirlediği” kuralıyla tanınmaktadır.

lifsi solungaç tipi [filibranch gill type] Solungaç yaprakçığı 2 katlı olup bunlar aynı yaprakçıkta karmaşık (anastomosis = doku bağlantısı) oluşturur. Lifler kirpiksilerle bağlıdır.

Lima inflata (?) [inflated file shell, file shells, file clams] ® Limaria tuberculata.

Lima lima (?) [spiny file shell] Sin. Lima squamosa. Kaba döküntülü ve kayalık gel-git kesiminden cirkalitoral kuşaktaki resif kesiminde barınır. Kabuk ışınsal kaburgalıdır. Boyu en çok 7 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Lima squamosa (?) [spiny file shell] ® Lima lima.

liman [harbour] 1- Deniz araçları için yanaşma yerleri olan korunaklı yapılar. ® Barınak.

liman [harbour] 2- Fırtınada deniz araçlarının sığınabileceği küçük iç koy ve körfezler.

liman [port] 3- Balıkçı teknesinin ya diğer teknelerin karaya dayalı üssü.

liman kaya [grass gob] ® Zosterisessor ophiocephalus.

limanda örnekleme [port sampling] Avlanan balıklardan teknelerin boşaltma amacıyla yanaştığı iskelede örnek alma işlemi. Burada genellikle balık vücuduna zarar vermeyen boy ölçümleri ile yaş tayini için pullar ya da gizli otolit alma tekniğiyle otolit alınır.

limanlık [calm sea] Denizin çalkantısız halini belirten anlatım.

Limaria tuberculata (?) [inflated file shell, file shells, file clams] Sin. Lima inflata. Kabuk görece ince ve şişkincedir. Eklem hattı dişsizdir. Canlı bireylerin kabuk kenarlarında dokunaçları görülür. Yosunlu kayalık tabanda ve deniz çayırlarında, kıyısal lagünlerde rastlanır. Boyu en çok 5 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur.

Limidae (?) [file shells] Kabuk boyu eninden fazla olup kapalı ay da aralıklı kulaklıdır. Ön kulak çoğunlukla indirgenmiştir. Dış yüzey sıra-sırtlı (ışınsal kaburgalı) ve beyazdır. Eklem dişsiz ya da belli belirsiz tırtıklıdır. Yapraksı solungaçlıdır. Manto kenarları saçaklı dokunaçlıdır. Kabuklarını çırparak yüzebilirler. Ailenin Akdeniz sular sisteminde 10 türle temsil edilmekte olup bunlardan yalnız ikisi balıkçılığı ilgilendirmektedir.

limn(o)- (önek) [limn-] Göl (bataklık).

limnetik [limnetic] Göllerde yüzeyden karşılama (compensation) derinliğine kadar olan kuşak. ® Karşılama derinliği.

limnikoid [limnicoid] ® Gölcül.

limnikol [limnicole] ® Gölcü.

limnivor [limnivorous] ® Çamurobur.

limniyon [limnion] Akan ya da duran bütün tatlı-su kütlelerini kapsayan.

limnobiyoloji [limnobiology] ® Gölbilim.

limnobiyont [limnobiont] Tatlı-su organizması.

limnodrom [limnodromous] ® Göl-göçer.

limnoloji [limnology, limnobiology] ® Gölbilim.

limnoplankton [limnoplankton] Tatlı-su planktonu.

lindan [lindane] Klorlü hidrokarbonlardan suda çözünmeyen dayanıklı bir tarım ilacı.

Lindsey kuralı [Lindsey's rule] Erin, boyu büyük balık ve sürüngen oranı ekvatordan kutuplara gidildikçe artar.

lineer [linear] Doğrusal, doğrusal elemanlarla ilgili.

Linnaeus [Linne, Linnaeus] Carolus von Linné. Carl Linnaeus ya da Carl Linné olarak da anılmaktadır. İsveçli doğa bilgini ve zoolog (1707-1778). Linné modern ekoloji ile isimlendirme ve sınıflandırmanın (taksonomi) babası kabul edilmektedir. Linné döneminde, soyadı yalnız çok az kurumda örneğin üniversiteye kayıtta istenmekteydi. Linné’nin babasının adı Nils Ingemarsson (Ingemar’ın oğlu) idi. Lund üniversitesine kayıtta Linné’nin babası arazilerindeki ıhlamur ağacından esinlenerek Linnaeus adını seçti. Soylu seçilmesi sonrasında Carl von Linné adını aldı. Üniversitede botaniğe ilgisi büyüktü. İlk eseri Lap ülkesinin florasıyla ilgiliydi. 1735’te Hollanda’ya gitti orada ilk ve tek akademik derecesini aldı. “Systema Naturae” adlı 11 sayfalık eseri basıldı. Linné canlıların isimlendirilmesinde çift ad kullandı. Onun sisteminde birinci ad cins adı, ikincisi ise tür adıdır. Örnek; Genus species. Linné ilk kez ‘ırk’ kavramını tanımlamıştır. İlk kez Venüs’ün el aynasından esinlenerek dişi (♀) ve Mars’ın kalkan ve okundan esinlenerek erkek (♂) cinsiyetlerin belirtilmesi sembollerini geliştirmiştir. Diğer faaliyetlerinin yanında İsveç Kraliyet Bilim Akademisi’nin de kurucusudur.

Linne [Linne, Linnaeus] ® Linnaeus.

Linne adlandırması [binary naming of Linne] ® Organizmaları çiftli adlandırma.

Linneci ad tekrarı [Linnaean tautonymy] 1931’den önce oluşturulmuş cins adlarının tekrar edilmesi.

Liocarcinus arcuatus (?) [arched swimming crab] Sin. Portunus arcuatus; Macropipus arcuatus. Karapaks eni boyundan büyüktür. Rengi esmerimsi ya da grimsidir. Bazen rengi tekdüze ya da parlak beneklidir. Karapaks eni 3,4 cm ve boyu 2,7 cm'dir. Sıkça rastlanan boyu 1,5 cm ve en ise 1,9 cm kadardır. Deniz çayırlı, kumlu-çakıllı tabanda yaşar. 2 m ile 108 m'ler arasında yayılır ancak çoğunluğu 40 m'den sığ kesimde bulunur. Türkiye'nin Ege, Marmara ve İstanbul Boğazı'ndan İğneada kıyılarında görülür. Avcılığı vardır.

Liocarcinus corrugatus (?) [wrinkled swimcrab] Sin. Portunus corrugatus; Macropipus corrugatus. Karapaks yüzeyi kumsu ve kıllı sıra-sırtlıdır. Karısal tarafta kıllıdır. Rengi kırmızımsı esmer ve sarımsı lekelidir. Esmer renk baskındır. Karapaks eni 6 cm, boyu ise 5 cm civarındadır. Sıklıkla en, 2,4 ve boyu 2 cm olan bireylere rastlanır. Kıyıdan 60 m derinliğe kadar kumlu ve milli tabanda yayılır. Türkiye'nin Marmara Denizi kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Liocarcinus depurator (?) [blue-leg swimcrab] Sin. Macropipus depurator; Portunus depurator. Karapaks çok pürüzlüdür. Bacakların son çifti yassılmış olup kürek şeklindedir. Rengi esmerimsi ya da kırmızımsı sarı kıllıdır. Karapaks eni 5,2 cm, boyu ise 4 cm olabilir ancak sıklıkla 5 ile 3 cm boylarda rastlanır. Alt kıyısal kuşaktan 450 m derinliğe kadar yayılır. Türkiye'nin Akdeniz, Ege ve Marmara Denizi kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Liocarcinus vernalis (?) [smooth swimcrab] Karapaks yüzeyi pürüzsüz görü-nümlüdür. Rengi tekdüze olup grimsi yeşildir. Karapaks boyu 4 cm civarında olup genelde 2,5 cm ile 3,5 cm arasındadır. Gel-git kuşağında 20 m derinliğe kadar rastlanır. Kumlu tabanı seçer ve kendisini gömer. Acı-suya girer. Türkiye'nin Akdeniz, Ege, Marmara ve İstanbul Boğazı-İğneada kesimindeki kıyılarında bulunur. Avcılığı yapılmaktadır.

lip [lip] Yağ, yağlı madde. Örnek; fosfolipid (phospholipids)- yağlı fosfor ve azot grubu.

lipari [?] Çirozluktan çıkarak yağlanmaya başlayan uskumru.

lipit [lipid] Her türlü organik yağ.

lipo- (önek) [lipo-] Yağ.

lipogenez [lipogenesis] Yağ oluşumu, yağ sentezi.

lipoliz [lipolyses] Yağların hidrolizi ve tahribi.

Lipophrys adriaticus (horozbina) [Adriatic blenny] Tabansaldır (demersaldır). Yumurtaları tabansal olup yapışkandır. Boyu TL=4 cm olabilir.

Lipophrys canevae (horozbina) [Caneva's blenny] Tabansaldır (demersaldır). Sığ su (2 m) ve dik kayalık kesimde bulunur. Boyu TL=7,5 cm olabilir. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır.

Lipophrys dalmatinus (horozbina) [?] Tabansal (demersal) olup 1-2 metre derinliklerde yaşar. Boyu TL=4 cm ve az daha büyük olabilir. Teraslı kayalıklarda bulunur. Bazen acı-suya girer. Öncelikle gündüz aktiftir diğer zamanlarda kovukta durur. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır.

Lipophrys nigriceps (horozbina) [black-headed blenny] Tabansaldır (demersaldır). Az ışık alan kovuklarda yaşar. 6 m derinliğe kadar bulunur. Gündüz aktiftir. Boyu TL=4,5 cm olabilir. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır.

Lipophrys pholis (karaibiklihorozbina balığı) [shanny] Tabansaldır (demersaldır). Göçmez. 0-8 metrelerde rastlanır. Boyu TL=30 cm olabilir. 10 yıl yaşar. Ticari balıkçılığı yoktur. Kayaların altında ya da çayırların arasında bulunur. Çoğunlukla gündüz aktiftir. Sudan çıktığında hava solur. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır.

lipsoz [black scorpionfish] ® Scorpaena porcus.

lipsoz balığı [black scorpionfish] 1- ® Scorpaena porcus.

lipsoz balığı [largescaled scorpionfish] 2- ® Scorpaena scrofa.

lisans [permit, license] İzin belgesi. Yetki belgesi. Balıkçılık faaliyeti için verilen bir cins izin.

lisans sınırlaması [license limitation] Balıkçılık yapacak balıkçıların sayısının yasal olarak sınırlanması.

Lithodomus lithophaga (?) [European date mussel] ® Lithophaga lithophaga.

Lithognathus mormyrus (mırmır balığı, lekeli mercan, çizgili mercan) [striped seabream] Tabansaldır (demersaldır). Acı-suya girer. 0-150 metreler arasında rastlanır. Boyu TL=55 cm ve 12 yaşında olabilir. Balıkçılığı önemsizdir. Kumlu çamurlu zeminde ve deniz çayırları arasında bulunur. Gruplar halinde toplu ve büyük sürü oluşturabilir. Eti lezizdir. Önce erkek sonra dişileşen yani tezerlik–protandri gösteren erseliktir (hermafrodittir).

Lithophaga lithophaga (?) [European date mussel] Sin. Lithodomus lithophaga. Kabuklar hemen hemen silindir şeklindedir. Kancalar ön uçtadır. Büyüme halkaları dışta çok belirgindir. Zar (dış deri) kalınca ve parlaktır. Eklem dişsizdir. Rengi dıştan sarımsı esmer ya da koyu kestanedir; içten soluk gri-mavi, yanar-döner ve sedefsidir. Boyu en çok 12 cm ve sıkça rastlanan boyları 5 - 6 cm kadardır. Sığ infralitoral katmanda kireçtaşı (blok ve kayaları) deler ve deldiği oyukta görülür. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında görülür. Avcılığı vardır.

Lithophyllum lichenoides (?) [stone weed] Sin. Lithophyllum tortuosum, Tenarea tortuosa. Kırmızı algdir. Kireçleşmiştir, çok eksenlidir. Büyüme uçta olup üreme eş-biçimli trigenetik döngüdür. Boyu 5 - 10 cm kadardır. Diğer tallus dalarıyla birleşmiş olabilir ki o zaman boy birkaç metre olabilir. Kireçli destek yapısıyla denizde tretuvar oluşturur. Yılda yaklaşık 1 mm büyür. Türkiye'de İzmir kıyısı kesimde görülür. Hasadı zordur. Alg gübresi üretiminde kullanılır.

Lithophyllum tortuosum (?) [stone weed] ® Lithophyllum lichenoides.

litofaj [lithophage] Taş yiyen ya da taşı delerek (eriterek) içine giren.

litofil [lithophil] ® Kayacı.

litofilik [lithophilic] ® Kayacıl.

litoral [littoral] ® Littoral.

litosfer [lithosphere] Yer kabuğunun katı maddelerden oluşan katmanı.

littoral (litoral) [littoral] Genellikle ışığın tabana kadar ulaştığı sahil bölgesi. Ancak terim sahilden 200 m derinliğe kadar olan kesimi de içine almaktadır. ® Kıyı kuşağı.

Liza aurata (sin. Mugil auratus) (altınbaşkefal, sarı yanak kefal, altın renkli kefal, singil, kefal) [golden grey mullet] Yüzücü (pelajik), aşağı-göçerdir (katadromdur). Acı-suya girer, tatlı-suya nadiren girer. 10 m derinliklerde bulunur. Boyu TL=59 cm olabilir. Balıkçılığı ve yetiştiriciliği önemlidir. Deniz kulaklarına girer. Denizde yumurtlar. Etinin kalitesi değişebilir.

Liza carinata (sin. Mugil carinatus) (bıldırcın kefal) [keeled mullet] Yüzücüdür (pelajiktir). Acı-suya girer. Balıkçılığı vardır. Boyu TL=18 cm olabilir. Kıyısal kesimde bulunur.

Liza ramada (sin. Mugil capito) (ceyran, kefal, pulatarina, gularya, ciran balığı) [thinlip mullet] Yüzücü (pelajik) aşağı-göçerdir (katadromdur). 10 metre derinliklerde bulunur. Boyu TL=70 cm, ağırlığı 3 kg kadar olabilir. Balıkçılığı ve yetiştirilmesi önemlidir. Denizde yumurtlar. Yumurtalar denizde gelişir ve erin olmayan bireyler kıyısal kesimde yoğunlaşır. Erinler acı-su ve deniz kulaklarına girer ve beslenir. Yumurta ve kurtçukları (larvaları) yüzücüdür.

Liza saliens (sin. Mugil saliens) (küçük kefal, çulara, sıçrayan kefal, kobar, kefal, kastros) [leaping mullet] Tabansaldır (demersaldır). Acı-suya girer. Boyu TL=40 cm olabilir. 10 m derinliğe kadar yayılır. Balıkçılığı önemsizdir. Yetiştiriciliği vardır. Otoburdur (herbivordur). Yumurtaları ve eti kullanılır.

L_max = Lmax (kıs) [maximum reported length] ® En büyük balık boyu.

LO (kıs) [length overall] Tekne büyüklüğü ölçüsü. ® Gemide tam boy.

LOA (kıs) [length-over-all] ® Gemide tam boy.

Lobianchia dofleini (ışıldak balığı) [Dofleini's lantern fish] Okyanus-göçer (okyanodrom) ve derin-yüzücüdür (batipelajiktir). Boyu TL=6 cm olabilir. 20-750 m derinliklerde rastlanır. Gündüz 30-750 m ve gece 20-400 m derinliklerde bulunur. Gece beslenir.

Lobotes surinamensis (demirci balığı, üç kuyruk balığı, tahta balığı) [Atlantic tripletail] Derin-yüzücü (batipelajik) ve okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Acı-suya girer. Boyu TL=110 cm ve ağırlığı 19 kg olabilir. Tembel açık su balığıdır. Yüzer cisimlerle birlikte görülür. Erin ve yaşlı bireyleri körfezlere girer. Ticari balıkçılığı vardır.

Lobotidae (Üçkuyruk-balığıgiller) [tripletails] Işınlı-yüzgeçliler - Actinopterygii sınıfı, Perciformes takımının bir ailesidir. Tek cinste (Lobotes) 2 türü (Lobotes pacificus ve Lobotes surinamensis-Akdeniz) barındırır. Tropik bölge sularında yaşarlar. Kuyruk yüzgeci yuvarlaktır. Baş üçgensidir. Dışkıl (anal) ve yumuşak ışınlı sırt yüzgeçleri yuvarlak ve görece iri olup balığın üç kuyruklu gibi görünmesine neden olur. Boyları 1 m’den büyük olabilir. Su kolonunda yumurtladıkları kabul edilmektedir. Gözler küçük, üst çene öne uzar. Sırt yüzgeci tektir, bölünmemiştir, sert ve yumuşak ışınlıdır. Vücut rengi beyazdan sarımsı esmere kadardır. Genişçe 5-10 dikey esmer bant taşır. Yanal çizgi aralıksızdır. Boyları 61 cm çoğunluk ise 10-50 cm arasındadır. Daha çok tabancıldır, orta suda da bulunur. Kıyısaldır, acı-su formudur. Bazıları tatlı-suya girer. Küçük balıklarla ve omurgasızlarla beslenir.

loc. cit. (kıs) [loco citato] Bilimsel yayınlarda yukarıda verilen kaynak.

lodos [south-west] Güneybatıdan esen rüzgâr için kullanılan genel isim. Denizcilikte güneybatı yönü.

lofofor [lophophore] Yosun hayvanlarının gövdelerinin üst kısmındaki (ağız kısmındaki) dokunaç tacı. Ağzı çevreleyen dokunaçlı taç.

lofoserkal [lophocercal, protocercal] İç ve dıştan ilkel bakışımlı (simetrik) olup değişikliğe uğramamış kuyruk yüzgeci. Örnek; Petromyzontidae – Taşemengiller.

log (kıs) [log] ® Logaritma.

logaritma [logarithm] Oran ve sayı. Çarpma ve bölme yerine toplama ve çıkartmayla matematiksel işlemleri yapma yolu. 10x10=100=10²=log₁₀100 =2.

lojistik [logistic] Seferi şartlara uygun mantık.

lokal [local] Yerel.

lokum balığı [Atlantic lizardfish] 2- ® Synodus saurus.

lokum balığı [brushteeth lizardfish] 1. ® Saurida undosquamis.

lokus [locus] Kromozom üzerindeki bir genin yeri.

löko- (önek) [leuco-] Beyaz, ak. Örnek; lökosit (leucocyte)-akyuvar.

Loliginidae (Kalamargiller) [pencil squids] İğ şekilli hayvanlardır. Yüzgeçler yeterince iridir. Rengi kırmızı esmer ancak çok değişkendir. Aktif yüzücülerdir. Tabana yakın yaşarlar. 400 m derinliğe kadar yayılırlar. Sürü oluştururlar.

Loligo [Loligo] ® Kalamar.

Loligo forbesi (?) [veined squid] Gövde kaslı ve uzundur. Boyu erkeklerde en çok 90 cm, dişilerde 40 cm manto uzunluğuna ulaşır ancak genelin boyu 20 ile 40 cm kadardır. Sığ suda yaşar 100 - 400 m derinliklerde genellikle yayılır. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Loligo vulgaris (?) [European squid] Gövde uzunca ve kaslıdır. Sırtta yüzgeçler baklava dilimi şekli oluşturur. Manto boyu en çok 30 - 40 cm olabilir. Sıklıkla 15 - 25 cm boylarda rastlanır. Kıyısal sığ su türüdür. 20 - 250 m derinliklerde yarı pelajik yaşar. Mevsimsel göç eder. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

lomboz [porthole] ® Lumbuz.

longi- (önek) [longi-] Uzunlamasına boylamasına. Örnek; longitude-boylam.

longoz [river deep spot] ® Subasar.

lopa [bogue] ® Boops boops.

Lophiidae (Fenerbalığıgiller) [anglerfishes] Actinopterygii, Işınlı-yüzgeçliler sınıfı, Fenerbalığımsılar (Lophiiformes) takımında 5 alt takım (Lophioidei, Antennarioidei, Chaunacoidei, Ogcocephaloidei, Ceratioidei) yer almaktadır. Lophioidei alt takımındaki Lophiidae ailesinde 4 cinste (Lophiodes – 17 tür, Lophiomus– 1 tür, Lophius– 6 tür, Sladenia– 3 tür) toplam 25 tür barınmaktadır. Baş ve gövdenin ön kısmı yassılmış geniştir. Gövdenin arka kısmı giderek incelir. Başta çok sayıda dikensi çıkıntı vardır. Ağız çok büyük ve geniştir. Üst çene öne uzar. Her iki çenede çok sayıda uzun, sivri ve eğilebilen dişler bulunmaktadır. Birinci sırt yüzgecinin dikensi ilk ışını değişime uğramıştır. Başta, burnun üstünde, oltada yem görevini gören, ucunda etten uzantı (illicium) taşıyan organı vardır. Yanal çizgi vardır. Deri kaygan ve çıplaktır. Sırt yüzeyi açık ve koyu esmerdir. Karın daha açık renktedir. En büyükleri 1,5 m boya ulaşır. Bireylerinin bir kısmı tabansal diğerleri yüzücüdür. Bütün okyanusların kumlu, çamurlu sahanlık yamacının tabanında 1,000 m derinliğe kadar rastlanırlar. Bazıları derin denizde iken diğerleri kıta sahanlığında bulunur. Yüzücü olanlar yanlardan basık, tabansal olanlar ise yassılmışlardır. Üreme şekilleri çok ilginçtir. Erkekler zamanla neredeyse dişiye yapışık gonada dönüşürler. Bir metreden büyük bireylerin bulunduğu Lophius cinsi ticari balıkçılık açısından önemlidir. Soylarının durumu sorunludur.

Lophius budegassa (fener balığı) [black-bellied angler] Derin-tabansaldır (batidemersaldır). 300-1,000 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=115 cm ve 21 yaşında olabilir. Daha çok 650 m derinliklerde bulunur.

Lophius piscatorius (fener balığı, deniz şeytan balığı) [angler] Derin-tabansal (batidemersal) olup 20-1,000 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL= 220 cm ağırlığı 58 kg kadar ve yaşı 24 ve daha yüksek olabilir. Balıkçılığı çok önemlidir. 20 m’den derinde kumlu, çamurlu zeminde bulunur. Kayalıklarda da rastlamak mümkündür. Tabanda yarı gömülü durur ve avını bekler.

Lophotidae (Tepeli-kâğıtbalığıgiller) [crestfishes] Actinopterygii Işınlı-yüzgeçliler sınıfı, Lampriformes takımı, (Tepeli-kağıtbalığıgiller (Lophotidae) ailesi 2 cinste (Eumecichthys 1 tür, Lophotus 3 tür) toplam 4 tür barındırdığı bilinmektedir. Lophotus lacepedei (tepeli-kağıtbalığı) Akdeniz’de bulunmaktadır. Uzun boylu kurdele ya da şerit benzeri, kuyruğa doğru incelen balıklardır. Akdeniz’de boyları 2 m’ye yakındır. Başın üstünde çıkıntı vardır. Sırt yüzgeci uzundur. Pullar çemberimsidir (sikloidtir). Gövde renkleri gümüşi ve gümüşi lekeli, yüzgeçler kırmızı karın beyazdır. Tropik ve alt-tropik bölge sularında yayılmıştır. Okyanussal orta derinlikte yüzücü (pelajik) olup en çok 1,000 m’ye kadar inerler. Nadiren kıyıda görülürler. Korkutulunca suya mürekkep balıkları gibi boya salarlar. Erinler hamsi ve kalamar yer. Yumurtlayarak (oviparous) çoğalırlar.

Lophotus cepedianus (tepeli-kâğıt balığı) [crested oarfish] ® Lophotus lacepede.

Lophotus lacepede (tepeli-kâğıt balığı) [crested oarfish] Derin-yüzücü (batipelajik) olup okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Boyu TL=2 m olabilir. 0-95 m’ler arasında rastlanır. Balıkçılığı yoktur. Enderdir. Korku halinde anüsten siyah boya salar. Yumurta ve kurtçukları (larvaları) yüzücüdür. Sıkça 2 eş adı (sin) kullanılmaktadır (Lophotus cepedianus ve Lophotus lacepedei - yanlış yazım).

Lophotus lacepedei (tepeli-kâğıt balığı) [crested oarfish] ® Lophotus lacepede.

LORAN (kıs) [Long Range Navigation] Denizcilikte birden fazla radyo istasyonu sinyallerinin zaman farkından coğrafi enlem ve boylamın saptanmasında kullanılan sistem. Mevkii tespit sistemi.

Loripes lacteus (?) [pale lucina] ® Loripes lucinalis.

Loripes lucinalis (?) [pale lucina] Sin. Loripes lacteus. Lagünlerin kumlu, alüvyonlu, çakıllı tabanında ve infralitoraldan 150 m derinliğe kadar yayılır. Boyu en çok 3 cm olabilir. Türkiye'nin tüm kıyılarında bulunur. Yan av olarak avlanır.

lostramo [boatswain] Güverte zabiti yardımcısı. Güverte alet ve iş yönetiminden sorumlu görevli denizci.

lostromo [boatswain] ® Lostramo.

LRP (kıs) [limit reference point] Sınır noktası.

LTPY (kıs) [long-term potential yield] ® Sürdürülebilir gizil ürün.

Lucinidae (?) [?] Kabuklar mercek şeklinde ve genelde eşittir. Yumrular küçük ve kıvrıktır. Kabuk dışı dairesel ya da ışınsal yapılardan oluşur. Hilal küçük, eklem 2 asıl alan dişlidir. Dişler bazen indirgenmiştir. İki kas izi vardır. Manto bağlantısı yılankavi değildir. İç kenar tırtıklıdır. Solucan gibi uzayabilen ayak sonu kalıncadır. Eşeyler ayrıdır. Kendilerini gömerler. Akdeniz sular sisteminde bu aileden 10 tür bulunmakta olup bunlardan yalnız ikisi balıkçılığın ilgisini çeker.

lüfer [bluefish] 25-35 cm arasındaki lüfer. ® Pomatomus saltatrix.

Lüfergiller [bluefishes] ® Pomatomidae.

lumbara ağzı [gang way] Gemilere girip çıkmada kullanılan bordoda açılmış dörtgen kapak.

lumboz [porthole, bulls eye, deadlight] ® Lumbuz.

lumbuz (lumboz, lomboz) [porthole, bulls eye, deadlight] Gemilerin yuvarlak pencerelerinin adı.

lümen [lumen] 1- Herhangi bir organdaki boşluk, tüp, kanal.

lümen [lumen] 2- Işık şiddeti (1 lümen = 10,68 lüks).

luminesens (luminesans) [luminescence] Bazı organizmaların kimyasal tepkime ve hücresel salgı sonucu görece zayıf ışık saçmasıdır. ® Biyoluminesens.

lüminofor [luminophore] Işık saçan.

Lunatia catena (?) [chained moon-shell] Yaygın tür değildir. Boyu en çok 4,7 cm;çapı 4,2 cm olabilir. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur.

Lunatia fusca (?) [brown moon-shell] Yaygın tür değildir. Kumlu çamurlu tabanda yaşar. Boyu en çok 3 cm, çapı 3,1 cm olur. Türkiye'nin tüm kıyılarında bulunur.

Lunatia guillemini (?) [Guillemin’s moon-shell] Yaygın tür değildir. Kumlu çamurlu tabanda yaşar. Boyu en çok 2,2 cm, çapı 2,4 cm olur. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur.

Lunatia pulchella (?) [pretty moon-shell] Sin. Natica pulchella; Natica alderi; Natica poliama. Yaygın tür değildir. Kumlu çamurlu tabanda yaşar. Boyu en çok 1,6 cm; çapı 1,4 cm olabilir. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

lup [lupe] Büyüteç.

Lut Gölü [Dead Sea] Arapça’da Bahri Lut (Lut Gölü) ya da El Bahr El-Mayyet (Ölü Deniz), İbranice’de Yam ha-Maleh (Tuz Gölü) adının verildiği ve bugün Ürdün ve İsrail arasındaki sınırda yer alan bu göl çok yüksek tuzluluğu (300-400 ppt) ve deniz seviyesinin 417 m altında olan su yüzeyi ile ünlüdür. Gölün boyu 76 km ve eni 18 km kadardır. En derin yeri 400 m’dir. Su kullanımı nedeniyle 1960’tan bu yana gölün yüzey suyunun tuzluluğu giderek artmakta olup bunun zamanla göldeki tabakalaşmayı etkileyeceği tahmin edilmektedir. Gölün tuzluluğunu oluşturan maddeler okyanuslar-dakinden farklıdır. Tuzluluk %53 oranında MgCl, %37 oranında KCl ve %8 oranında da NaCl’den oluşmaktadır. Geri kalan %2’lik oranı diğer tuzlar oluşturmaktadır. Yüksek tuzluluğu nedeniyle Lut Gölü’nde balık ya da makroskopik sucul organizma bulunmaz.

Lutraria angustior (?) [narrow otter shell] Kaba kumlu ve çamurlu tabanda 30 m derinliğe kadar yayılır. Boyu en çok 11 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve güney Ege kıyılarında aralıklarla ve kuzey Ege'de bulunur. Avcılığı vardır.

Lutraria elliptica (?) [common otter shell] ® Lutraria lutraria.

Lutraria lutraria (?) [common otter shell] Sin. Lutraria elliptica. Uzunlamasına genişçe kabukludur. Kancalar küçüktür. Eklem indirgenmiş olup yanlardan dişlidir. İç rengi beyaz dışı ince zarlı olup genel rengi koyu sarı-zeytuni griye çalar. Boyu en çok 13 cm ve sıklıkla rastlanan boyları 9 - 19 cm kadardır. Çakılı kumlu ve kumlu çamurlu tabana gömülür. 10 m derinliğe kadar yayılır. Türkiye'nin batı Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Lutraria manga (?) [oblong otter shell] Sin. Lutraria oblonga, Psammophila manga. Infra ve cirkalitoral kuşakta çamurlu ve kumlu çamurlu tabanda barınır. Boyu en çok 12 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Lutraria oblonga (?) [oblong otter shell] ® Lutraria manga.

Luvaridae (İmparator balığıgiller) [louvars] Actinopterygii sınıfı, Perciformes takımı, Acanthuroidei alt-takımı, Luvaridae ailesi bir cins ve türü (Luvarus imperialis) içermektedir. Akdeniz’de bir türü bulunur. Oval balıktır. Gövde yüksektir ve yaklaşık 2 m boya ulaşabilir. Çoğunluğu ise 60-150 cm’dir. Gözler aşağıda ağız seviyesindedir. Rengi pembedir. Baş yapısı ilginçtir. Göğüs yüzgeçleri uzundur. Kuyruk sapı dar olup karinalıdır. Deri kabarcıklıdır. Sırt mavimsi, karın gümüşidir. Okyanussaldır. Kıta sahanlığı açığında orta derinlikte yüzücüdür (pelajiktir), yüzey sularında da görülür. Yalnız gezer. Üreme yaz başlarında gerçekleşir. Başkalaşım (metamorfoz) evreleri karmaşıktır (hystricinella, astrodermella ve luvarella). Sıcak ve ılıman denizlerin yüzey sularında bulunur. Medüzler, taraklılar ve diğer yumuşak gövdeli zooplanktonla beslenir.

Luvarus imperialis (imparator balığı) [luvar] Yüzücü (pelajik) okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Boyu TL=2 m ve ağırlığı 150 kg olabilir. Balıkçılığı önemsizdir. Yüzeye yakın durur. Görünürde tek gezer.

Lysmata seticaudata (?) [Monaco shrimp] Orta boylu karidestir. Gövde boylama-sına kırmızı, kızıl-kırmızı ya da parlak kırmızı şeritli olup boyu 6,7 cm kadardır. Sıkça rastlanan boyu ise 3 cm ile 4 cm arasındadır. Kıyısal sularda 70 m derinliğe kadar görülür. Türkiye'nin tüm deniz kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır. Yem olarak kullanılır.