L [son güncelleme March 10, 2016]

L_¥ (abbrev) [L_¥] v. Bertalanffy boyca büyüme denkleminde balığın sonsuz sürede ulaşabileceği sonuşmaz (asimptotik) uzunluğu.

La Niña [La Niña] Küçük kız. ® El Niño.

labial [dudaksıl] Karındanbacaklılarda dudakla ilgili olan.

labium [dudak] Balığın dudağı.

Labrador current [Labrador Akıntısı] Kuzey Atlas Okyanusu’nda Baffin Adası Akıntısı’nın güneye devamı olup Hudson Boğazı’ndan sahanlık eğimini izleyerek Grand Bank’a kadar ilerler. Soğuk kutup sularını sıcak Gulf Stream akıntısı menderesine ulaştırır ve onunla karışır. Akıntı hızı saniyede 0,3-0,5 metredir. Akıntı genişliği 100 km ve derinliği 1,500 m kadardır.

Labridae (wrasses) [Lapinagiller] Işınlı-yüzgeçliler (Actinopterygii) sınıfı, Levreksiler (Perciformes) takımı, Lapinasılar alt takımının bir ailesidir. Ailedeki cins ve tür sayıları kullanılan kaynağa göre değişmektedir. Örneğin birinde 82 cinste 600 tür verilirken bir diğerinde 60 cins ve 500 tür olarak yer alabilir. Özünde geniş bir ailedir. Küçük boylu balıklardır. İstisnalar hariç çoğunun boyu 20 cm’yi geçmez. Boyu, şekli ve rengi değişken balıklardır. Gövde yanlardan basıktır. Ağız görece küçük ve öne uzar (protraktildir). Dudaklar kalındır. Kesiksiz sırt yüzgecindeki sert ışınları zayıftır. Kuyruk yüzgeci yuvarlaklaşmıştır. Pullar çemberimsidir (sikloidtir). Yanal çizgi yay gibi kıvrılmıştır ya da dik bir kavisle eğilmiştir. Renkler genellikle canlıdır, cinsiyete ve yaşa göre değişir. Yaşam alanları değişkendir. Yalnız ya da küçük gruplar halinde yaşarlar. Gündüz aktiftirler. Gece otlar arasında ya da kaya oyuklarında saklanırlar. Esasen etoburdur, özellikle bentik omurgasızlarla, yumuşakçalarla, yengeçlerle, deniz kestaneleriyle beslenirler. Birkaç türü otoburdur. Bazıları ortakçı (komensal) ya da temizleyici olarak yaşar. Türlerin büyük bir bölümünde dişiden erkeğe dönüşüm görülür (protogynous hermaphrodites). Çiftleşme davranışları karmaşıktır. Bazı türleri yumurtaları koruma davranışı gösterir. Denizde yaşayan parlak renkli balıklardır. Bir kısmı akvaryum balığı diğer kısmı yem balığı olarak değerlendirilir.

labrum [dudak] Karındanbacaklılarda kabuk ağzının dış kenarı.

Labrus bergylta (ballan wrasse) [kikla, lapin, ot balığı] Sığda 1-50 metrelerde bulunur. Boyu TL=66 cm ve ağırlığı 4,5 kg kadar olabilir. Balıkçılığı kişisel tüketim düzeyindedir. Mercan resifleriyle ilişkilidir. Bütün bireyler dişi doğarlar fakat 4-14 yaşlarında cinsiyet değiştirirler. Erkeğin su yosunlarından (alglerden) yaptığı çukurca yere 1 ya da daha çok dişi yumurta bırakır.

Labrus bimaculatus (sin. Labrus mixtus) [cuckoo wrasse] (ot balığı, lapin, ördek balığı, lapina, lapina balığı) Göçmen değildir. Boyu TL=45 cm ya da biraz daha büyük olabilir. 17 yıl yaşar. Balıkçılığı kişisel tüketim düzeyindedir. 2-200 metre derinliklerde rastlanabilir ama daha çok 40-80 metre derinliklerde bulunur.

Labrus merula (brown wrasse) [lapin, çil balığı, lapina, ot balığı] Mercan resifleriyle ilişkilidir. Boyu TL=55 cm kadar olabilir. 17 yıl kadar yaşar. Balıkçılığı kişisel ihtiyaç düzeyindedir. Bazen sürü oluşturur, yaşlandıkça tek gezer. 2 yılda erinleşir.

Labrus mixtus [cuckoo wrasse] (ot balığı, lapin, ördek balığı, lapina, lapina balığı) ® Labrus bimaculatus.

Labrus viridis (?) [karadeniz guban, çil balığı, yeşillapin balığı, lapina, lapin, ot balığı] Mercan resifleriyle ilişkilidir. Boyu TL=55 cm kadar olabilir.

labyrinth [içkulak (labirent)] 1- İçkulak sarmalı.

labyrinth [labirent] 2- Dalyan tipi tuzaklarda balığın yönlendirildiği ve içinden balığın çıkamadığı düzen, set, çit.

Laciolina incarnata (fleshy tellin) [?] ® Tellina incarnata.

lacustrian [gölcül] ® Limnicoid.

ladder [balık merdiveni (merdiven)].

Laevicardium crassum (Norwegian egg cockle) [?] Sin. Laevicardium norvegicum. Alt gel-git ve cirkalitoral kuşakların çakıllı, kumlu tabanında çukurlarda yaşar. Boyu en çok 4,5 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Avcılığı yoktur.

Laevicardium norvegicum (Norwegian egg cockle) [® Laevicardium crassum.

Laevicardium oblongum (oblong egg cockle) [?] Sin. Laevicardium oblongum. Kabuk eninden daha yüksek olup katı ve oval şekillidir. Kanca ve kıvrılmış yumru orta kısımdadır. Yassılmış kaburgalıdır. Eklem yay gibidir. Rengi dışta esmerimsi zeytuni, bazen lekeli olup içi beyaz ya da sıklıkla pembe renklidir. Boyu en çok 7,5 cm olur. Sıklıkla rastlanan boyu 4 ile 5 cm kadardır. Alt gel-git kuşağından 200 m derinliğe kadar yayılır. Çoğunlukla çamurlu, kumlu çakıllı kesimlerde yaşar. Avcılığı tesadüfidir.

lag [gecikme] 1- Bir aletin, ölçümü yapılmak istenen değişkene ait ölçme değerini anında değilde biraz geç vermesi.

lag [gecikme] 2- Popülasyon büyümesinde taşıma kapasitesine ulaşıldığında büyümenin gecikmesi, yavaşlaması.

lagena [lagena] Diğer balıklarda genellikle küçük fakat sazangillerde (Cyprinidae) en büyük otolitin (asteriscus) bulunduğu kısım.

Lagocephalus lagocephalus lagocephalus (oceanic puffer) [mavibalon balığı, balon balığı] Taban-yüzücü (bentopelajik) ve okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Boyu TL=61 cm ve ağırlığı 3 kg civarında olabilir. 10-475 metrelerde rastlanır. Öncelikle denizde yüzücü (pelajik) olup acı-suya da girer. Balıkçılığı vardır. Ağılıdır (zehirlidir) ve yenmemelidir.

Lagocephalus spadiceus (half-smooth golden pufferfish) [balon balığı] Tabansal (demersal) okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Acı-suya girer. Balıkçılığı yoktur.

lagoon [deniz kulağı, lagün] Dar bir boğaz ya da kanal ile zaman zaman denizle bağlantısı oluşan acı ve tatlı-su özellikleri olabilen sığ kıyısal sular (göletler).

lake classification [göl sınıflandırması] Göllerin genel ve geniş anlamda üretkenlik durumunu veren (oligotrof, mezotrof ve ötrof şeklindeki) sınıflandırma.

Lake Tiberias (Sea of Galilee, Kinneret, Lake of Gennesaret) [Taberiye Gölü (Celile Denizi (Gölü), Kinneret Gölü)] İsrail’de olup deniz seviyesinden 214 m daha derinde olan bir tatlı-su gölüdür. Lut Gölünden sonra su seviyesi deniz seviyesinin altında olan ikinci göldür.

Lake Van [Van Gölü (Van Denizi)] Bir görüşe göre dünyadaki ilkel okyanusların kısmı özelliklerini taşıyan Van Gölü aynı zamanda dünyanın en büyük sodalı gölüdür (S%o19 ve pH=9,8). Çok uç bir ekosistemi oluşturur. Gölde 103 bitkisel ve 36 hayvansal plankton ile inci kefali (Chalcalburnus tarichi) adı verilen bir balık türü yaşamaktadır. Yüzölçümü 3,700 km²’dir. Denizden 1,645 m yüksekteki bu gölün su seviyesi zamanla değişmekle birlikte ortalama derinliği 171 m ve en derin yeri ise 451 m’dir. Su hacmi 736,22 km³’tür. Gölün su düzeyi 1990’lı yıllarda 3 metre yükselmiş ve geniş zirai alanları kaplamıştır. Burdur Gölü gibi Van Gölü de dışarıya su vermez. Göl, göl suyuna girmeyi seven (göl ve il adıyla anılan) kedisiyle de ünlüdür. Gölde yalnız kedi değil aynı zamanda boyu 15 metre kadar olan İngiltere’deki Loch Ness benzeri bir canavarın da yüzmekte olduğu rivayeti basında yer almıştır. Göl yerel halk tarafından Van Denizi olarak anılmaktadır. ® Burdur Lake (Burdur Gölü).

lakerda [lakerda] ® Salted tunny.

Lamarck [Lamarck (Lamark)] Jean-Babtiste Pierre Antoine de Monet, Chevalier de Lamarck. Fakir bir soylunun 11. çocuğudur (1744). 1766’da tıp ve botanik öğrenimine başlamıştır. Jean-Jacques Rousseau’nun teşvikiyle her yönüyle Linné’nin sınıflandır-masına uymayan Fransa florasını (Flore Française) yayınlamıştır. Daha sonra doğa tarihi müzesinde çalışmaya başlamıştır. Orada omurgasız hayvanlar ile Annelida, Arachnida, Crustacea, Infusoria ve Tunicata hayvan sınıfları kavramlarını getirmiştir. Fizik, kimya, jeoloji, iklimbilim ve biyoloji konularında da çalışan Lamarck profesörlük unvanını 1818’de almıştır. Kör ve yoksul olarak Pariste ölmüştür (1829). 1800’den önce türlerin sabit olduğu görüşündeydi. Daha sonra türlerin değiştiği görüşünü benimsemiştir. 1809’da yayınlanan zooloji felsefesi (Philosophie Zoologique) adlı kitabında şu görüşlere yer vermiştir. Her tür çevresiyle uyumlu olmak durumundadır. Çevre sürekli değiştiğine göre tür’de dengeyi sağlamak için buna uyum sağlamak ve sürekli değişmek zorundadır. Bunu gerçekleştiremeyen tür ölüm tehlikesi altındadır. Buna dayalı olarak bugün Lamarkizm olarak anılan ve doğruluğu kanıtlanmayan evrimsel görüşü şudur: Organizmalar kullanmadıkları organlarını kaybederler. Buna karşın sürekli kullanılan organ ihtiyaç doğrultusunda gelişir. Gelişen organ bir sonraki kuşağa yeni özellik olarak aktarılır.

lamellated haliotis [?] ® Haliotis tuberculata lamellosa.

Lamellibranchiata (Pelecypoda, Bivalvia, bivalve, mussels) [Yassısolungaçlılar] ® Mussels (Midyeler). ® Bivalve (Çift kabuklu).

lamellose coral-shell [?] ® Coralliophila alaucoides.

laminar [laminar] Pürüzsüz, katmanlı.

laminar flow [laminar akıntı (tabaka akım)] 2- Katman akım da denmektedir. Komşu katmanlara (tabakalara) karışmadan bir hat üzerindeki su ve parçacık hareketi.

laminar flow [laminar akıntı] 1- Çalkantılı olmayan pürüzsüz akış, çizgili düz akıntı.

Laminaria (kelp) [laminarya] Denizde bulunan esmer su yosunu. Sabit sert malzemeye tutunur. Gövdesi yassı şerit şeklinde olup boyu uzun (15 m kadar) olabilir.

laminarin [laminarin] Yedek karbonhidrattır (esasen glükoz tabanlıdır), bazı Chromophyta’da bulunur.

Lamna nasus (porbeagle) [dik-burunlu harharias, dikburunkarkarias, dikburun] Yüzücü (pelajik), okyanus-göçerdir (okyanodrom). 0-715 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=3,5 m ve ağırlığı 230 kg kadar olabilir. Ticari balıkçılığı vardır. Tek, sürü ya da avlanma grupları halinde bulunur. Canlı doğurucudur (ovovivipardır). 1-5 yavru verir. Büyüklüğünün korkutuculuğu insanlar için tehlike yaratır. Eti yenir. Diğer kısımları balık unu yağı ve yüzgeçleri çorba yapımında kullanılır. Soyu tehlikedeki türler içerisinde az riskli sınıfındadır.

Lamnidae (mackerel sharks, white sharks) [Dikburunlugiller] Chondrichthyes sınıfı, Lamniformes takımının bir ailesidir. Carcharodon, Isurus ve Lamna adını alan 3 cinsinde altı tür bulunmaktadır. Hızlı yüzen ve dünya denizlerine dağılmış köpek-balıklarıdırlar.

Lampanyctus crocodilus (jewel lanternfish) [ışıldak balığı] Okyanus-göçer (okyanodrom) ve derin-yüzücüdür (batipelajiktir). 45-1,190 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=40 cm kadar olabilir. Gündüz ve gece farklı derinliklerde bulunur. Gelecekte balıkçılık kaynağı olabilir.

Lampanyctus pusillus (pygmy lanternfish) [?] Okyanus-göçer (okyanodrom) olup derin-yüzücüdür (batipelajiktir). Boyu TL=5,5 cm olabilir. 40-850 metre derinliklerde rastlanır. Gece 40-125 m ve gündüz 425-850 m derinliklerde bulunur.

lampara [lampara] Küçük teknelerden kullanılan gırgır ağından küçük torbasız çevirme ağı.

Lampetra fluviatilis (European river lamprey) [nehir minogra balığı, ırmak taş-emeni, derebofa balığı] Ticari balıkçılığı önemsiz, ırmak-göçer (potamadrom) tabancıl (bentik) balıktır. Boyu TL=50 cm ve ağırlığı 150 gram olabilir. 10 yıl yaşadığı bilinmektedir. Sonbaharda ırmaklara girer ve 50-100 cm derinliklerde bulunur. Erin bireyler yumurtlamadan sonra ölür. Kanı ağılıdır (zehirlidir). Yenmeden önce etinin iyice yıkanıp kandan temizlenmesi gerekir.

lamprey [taşemen] Baş, gövde ve kuyruktan oluşan yılan balığı tipli 1 m boya ulaşabilen, pulsuz, kıkırdak iskeletli, çenesiz sucul canlı. Örnek; Lampetra mariae, Petromyzon marinus.

lampreys (hagfish) [çenesizler, agnata] ® Agnatha.

Lampreys (northern lampreys) [Taşemengiller] ® Petromyzontidae.

Lamprididae (opah) [Parlak-kıralbalığıgiller] Actinopterygii sınıfı, Lampriformes takımının bir ailesidir. Lampris cinsinde halen yaşayan 2 tür vardır. Aynı aileden 2 tür daha bilinmektedir. Bunlardan biri Lampris diğeri fosil (taşlaşmış) Megalampris cincinde yer alır. Yassılmış, derin karinalı, parlak portakal, turuncu-kırmızımsı renklidir. Yanlarda beyaz lekeler bulunur. Altın sarısı renkle çevrili gözler iri, vücut küçük, gümüşi çemberimsi (sikloid) pullarla kaplıdır. Göğüs yüzgeçleri orak şekilli, kuyruk yüzgeçleri çatallı ve eşit lopludur. Burun sivri, ağız küçük, dişsiz ve uçtadır. Yanal çizgi göğüs yüzgeçleri üzerinde bir yay çizer. İri tür olan ve Akdeniz’de de bulunan Lampris guttatus 2 m boya ve 270 kg ağırlığa ulaşır, ancak çoğunluğu 60-120 cm boylardadır. L. guttatus okyanussaldır, üst ve orta derinliklerde yüzücüdür. 400 m derinliğe kadar iner, yalnız yaşar. Yüzücü (pelajik) balıklar, mürekkep balıkları, kabuklular ve istiridyelerle beslenirler.

lancelet (Syn. Amphioxus lanceolatum) [batrak] ® Branchiostoma lanceolatum.

lancer swimcrab [?] ® Portunus hastatus.

lancetfishes [Neşterbalığıgiller] ® Alepisauridae.

land-breeze [meltem] Karadan denize esen rüzgar.

landed [karaya çıkarılan] Avlanıp karaya (limana, kıyıya, iskeleye) çıkartılan balık.

langouste [Dikenli-ıstakozgiller] ® Palinuridae.

languste (spiny lobster, rock lobster) [böcek] ® Palinurus.

Lanternfishes (myctophids) [Işıldakbalığıgiller] ® Myctophidae.

lapillus [lapillus] Diğer balıklarda genellikle küçük fakat Yayınbalığıgillerde (Siluridae) utriculus’ta yer alan en büyük otolit.

large scaled scorpionfish [adabeyi] ® Scorpaena scrofa.

large-clawed lobsters [Istakozgiller] ® Homaridae.

large-eye dentex [irigözsinagrit, mandagözsinagrit balığı, patlakgöz mercan] ® Dentex macrophthalmus.

largehead hairtail [kılkuyruk, kılkuyruk balığı] ® Trichiurus lepturus.

large-meshed [geniş gözlü] Göz genişliği büyük balık ağı ile ilgilidir.

large-scale fishery [geniş ölçekli balıkçılık] Sosyal ve ekonomik girdisi olan balıkçılık.

large-scale flounders [Kancaagızgiller] ® Citharidae.

large-scaled gurnard [kırlangıç] ® Lepidotrigla cavillone.

largescaled scorpionfish [iskorpit balığı, lipsoz balığı, kırmızı iskorpit, iskorpit, adabeyi] ® Scorpaena scrofa.

Larsen midwater trawl (Larsen trawl, floating trawl, Larsen two boat trawl, atom trawl) [çift tekne orta-su trolü] ® Two boat pelagic trawl.

Larsen trawl (Larsen midwater trawl, floating trawl, Larsen two boat trawl, atom trawl) [çift tekne orta-su trolü] ® Two boat pelagic trawl.

Larsen two boat trawl (floating trawl, Larsen trawl, Larsen midwater trawl, , atom trawl) [çift tekne orta-su trolü] ® Two boat pelagic trawl.

larva [kurtçuk, larva].

Larvacea [eklicel] Gömlekliler (Tunicata) dalının ekliceler (Larvacea) sınıfından bir kordalı cinsi. ® Appendicularia.

larvae [kurtçuk (larva)] 1- Gelişmesinin ilk evrelerinde, erin özellikleri taşımayan hayvan.

larvae [kurtçuk (larva)] 2- Yumurtadan çıkma ile şekil değiştirme aşamalarını içeren ve genç balık evresinden ayırt edilen gelişme evresi.

larvae [kurtçuk (larva)] 3- Bir hayvan türünün erin bireylerine benzemeyen yaşam evresi.

larval period [kurtçuk evresi (larva evresi)] ® Larval stage.

larval stage (larval period) [kurtçuk evresi (larva evresi)] Dış beslenmeye geçme anından itibaren yüzgeç ışınlarının oluşmasına kadar geçen gelişme süreci.

larviparous [larvipar] Yumurta değil de kurtçuk (larva) taşıyan. Örnek; Scorpaenidae ailesinden Sebastes.

larvivore [larvivor] Kurtçuk (larva) yiyen.

larvivorous [kurtçukcul] Kurtçuk (larva) ile beslenen. Örnek; sivrisinek kurtçukları ile beslenen Cyprinodontidae ailesinin bazı bireyleri.

larvophile [larvofil] Ağzında kuluçkalayan. Örnek; Cichlidae. Dişi, çökele bırakılmış yumurtalardan çıkan yavruları ağzında korur.

larynx [larinks] Gırtlak.

lash [façuna etmek (façina etemek)] Halatın aşınmaya uğrayabilecek yerini sicimle ya da telle sarmak.

last tour [son tur, son tur sarmal] En son oluşturulmuş sarmal turu. Hayvan kendisini bunun içine çeker. Çoğu kez kabuğun temel (kaide) kısmı olarak nitelendirilir.

latent [gizli] 1- Var olan, ancak görünmeyen ya da etken olmayan.

latent [latent] 2- Ortada olmayan, gizli. Yaşam ve fizyolojik aktivite belirtileri görülmeyen.

latent capacity [gizli kapasite] Halihazırda balıkçılıkta kullanılmayan kapasite.

latent species [gizli tür] Yönlendirilmiş balıkçılığı doğrudan destekleyebilme yetisi, potansiyeli olan tür.

lateral [yanal] Yanlara ait, yanla ilgili.

lateral band [yanal bant] Yanlarda uzunlamasına olan renk. Örnek; Upeneus moluccensis’te görülen parlak sarı renkli bant.

lateral display (lateral threat display) [yanı gösterme] Başka balığa yan tarafını gösterme. Vücudu ve kuyruğu bükme, yüzgeçleri dikleştirme ve açma gibi birçok hareketi içerebilir. Bu davranış karşısındakini ürkütmek ve niyetinden vazgeçirmeyi amaçlar. Karşıtı (düşman) balık ya baskınlığı kabul edip yüzgeçlerini kapatır ya da ‘kavgayı’ kabul ederek yüzgeçlerini açar, dikleşir.

lateral line (linea lateralis, sensory canal) [yanal çizgi (algılama kanalı)] Tüp benzeri, üzerinde delikler bulunan algılama organı olup her iki yanda baştan kuyruğa kadar uzanır. Bu organ su hareketleri ile düşük frekanslı (160-200 Hz) titreşimlerin algılanmasında kullanılmaktadır. Bazı balıklarda bu organ tüp gibi kapalı ve delikli değildir. Tüp şeklindeki kanalın içerisinde bakışımlı (simetrik) tüylü hücre grupları bulunmakta olup bunlar cupula denilen jölemsi bir madde içerisinde yer almaktadır. Yanal çizgi kanalındaki su hareketleri bu hücreleri uyarmaktadır. Uyarılar bir sinir bağı sitemiyle beyne iletilmektedir.

lateral line organ [yanal çizgi organı] Myctophidae ailesi bireylerinde pullar kaldırıldığında ortaya çıkan at nalı şeklinde yapılardan biri. Pul yerine bu yapılar sayılır.

lateral line pore [yanal çizgi deliği] Yanal çizgi kanalına açılan deliklerden biri. Amphioxus ile erin sucul sürüngenler hariç bütün balıklarda bulunur.

lateral line scale (squama linea lateralis, plural squamae lineae lateralis) [yanal çizgi pulu] Balığın yanal çizgisi üstünde yer alan delikli pullardır. Alışılagelen yöntem olarak yanal çizgideki pul sayımı yalnız delikli pullarda yapılır.

lateral threat display [yanı gösterme] ® Lateral display.

lateral tooth [yanal (yan) diş] Midyelerde asıl dişin önünde ya da arkasındaki kancadan az ya da çok uzak eklem (mafsal, menteşe) dişleri.

Latiaxis babelis (Babel’s latiaxis) [?] Sin. Coralliophila babelis. Cirkalitoraldaki mercan resifli tabanında yaşar. Ender türdür. Boyu en çok 4 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur.

Latimeria [Latimeria] ® Latimeria chalumnae.

Latimeria chalumnae (Latimeria) [latimerya] Saçakyüzgeçlilerin (Crossopterygii) eski devirde yaşamış 55 cinsinden yalnız Latimeria cinsinin bir türü günümüze kadar yaşaya gelmiştir. Bu balık 1938’de Güney Afrika’nın doğu kıyısındaki Chalumna Irmağı ağzında yakalanmış ve Latimeria chalumnae adıyla kayda alınmıştır. Madagaskar ile Afrika arasındaki Comoros adalarında bu türe ait popülasyonun bulunduğu böylece belirlenmiştir. İzleyen 60 yıl boyunca bunun bilinen tek popülasyon olduğuna inanılmış fakat İndonezyanın kuzey Sulawasi’deki Manado Tua adasında 1998’de yeni bir birey yakalanmış ve Latimeria menadoensis adıyla yeni bir tür olarak kayda geçirilmiştir. Bir Saçakyüzgeçli (Coelacanth) cinsi olan Latimeria yaşayan fosil olarak anılmaktadır. Çünkü örneği ilk kez elde edilene kadar bu cinsin 80 milyon yıl önce soyunun tükendiği sanılmaktaydı. Bu türün boyu 2,75 m ve ağırlığı 95 kg olabilir. Ömrü 48-50 yıl olabilir. 150-700 m derinliklerde tabanda yaşar. Göçmen değildir. Balıkçılığı yoktur ve uluslararası ticareti yasaktır. Gündüz kabaca 14’ü bir arada mağaralarda saklanırlar. Canlı doğurucudur (ovovivipardır) ve 5-29 yavru verir. Hamilelik 3 yıl sürer. Soyu tehlike altındadır.

latinucleate scale (replacement scale, regenerated scale) [yenilenmiş pul, makrosentrik pul] ® Regenerated scale. ® Macrocentric scale.

latitude [enlem] Ekvatorun 0 derece sayılmasıyla, yerküreyi 90’ı kuzey ve yine diğer 90’ı güney yarımkürede yer alan birbirine paralel eşit aralıklı sanal çizgiler.

Laugier’s top-shell [?] ® Calliostoma laugieri.

Laurencia obtusa (blunt laurenzia) [?] Kırmızı algdir. Işık-sever ve kayaların üstünde, sakin sularda bulunur. Tıbbi kullanımı vardır. Boyu 5 ile 10 cm arasındadır. Türkiye'nin Ege ve Karadeniz kıyısında görülür.

Laurencia papillosa (papillose laurenzia) [?] Kırmızı algdir, kayalık tabanda ve gel-git kuşağında yaşar. Sıcak suyu sever, elle toplanır. Tıbbi kullanımı olabilir. Bazı ülkelerde insan besinine katılır. Boyu 5 ile 15 cm arasındadır. Türkiye sularının Ege kıyılarında görülür.

Laurencia pinnatifida (pepper dulse) [?] Yassı talluslu, tek eksenli kırmızı algdir. Büyüme uçta gerçekleşir. Tek eksenlidir. Eş-yapılı trigenetik döngülü ürer. Geneli 5-10 cm kadardır. 1 m derinliğe kadar olan sert tabanda ve kıyısal lagünlerde bulunur. Karadeniz'de İğneada-Bulgaristan ve Kafkasya kıyılarında görülür. Hasadı elle yapılır. Potansiyel tıbbi kullanımı vardır. Bazı ülkelerde öze baharat ve sakız olarak kullanılmaktadır.

Law of Fishing [balıkçılık yasası (kuralı)] Sınırsız balıkçılık ekonomik olmaktan çıkar. ® Graham's Great Law of Fishing (Balıkçılığın büyük yasası).

layer [katman] Deniz tabanında biriken madde tabakası.

lazy deckie (lazyline, poke line, recovery rope) [kurtarma halatı (haydros, kaydros)] Torbadan maçaya uzanan güvence halatı. Torbanın gerektiğinde tersten güverteye alınmasında kullanılan halat.

lazyline (lazy deckie, poke line, recovery rope) [kurtarma halatı (haydros, kaydros)] Torbadan maçaya uzanan güvence halatı. Torbanın gerektiğinde tersten güverteye alınmasında kullanılan halat.

l_c (abbrev) [ilk avlanma boyu] ® Length at first capture.

LD₅₀ (abbrev) [ölümcül doz-50] ® Lethal dose–50.

Lea Markası [Lea tag] İşaret (marka) olarak kullanılan ve oynak bağlantısı olan parçanın balık vücudunun 1. sırt yüzgeci önünde kaslardan bir tel geçirilmek suretiyle bağlandığı bir marka tipidir. ® Carlin tag (Carlin markası). ® Petersen tag (Petersen markası). ® Pop-up tag (Pop-ap marka). ® Hot branding (Sıcak-dövme marka). ® Cold branding (Soğuk-dövme marka). ® Gill clamp (Solungaç markası). ® Spaghaetti tag (Spagetti markası).

lead (Pb) [kurşun, Pb] 1- Ağır metal. Organizmalarda birikir. Besin ağında insana kadar ulaşır ve bir dizi hastalığa yol açar. Yüksek miktarları ölüme kadar götürebilir.

lead (sinker, weight) [kurşun (batırıcı, ağırlık)] 2- Ağın alt yakasının tabanda ya da aşağıya yani tabana doğru çekilmesini sağlayan ağırlık.

lead [iskandil kurşunu] 3- İskandil ipinin ucuna bağlanan kurşun ağırlık.

lead [klavuz] 4- Asıl ağa balığı yönlendirmek için kullanılan uzantı ağ ya da kol.

lead line (footrope) [kurşunlu halat (kurşun yaka)] Ağın altta kalan kısmının aşağıya (dibe) çekilmesini sağlayan içinde ağırlık bulunan ya da üzerinde ağırlık bağlanmış kalın halat. ® Groundrope.

lead poisoning [kurşun ağılaması (kurşun zehirlemesi)] Vücutta ağılayıcı (zehirleyici) kurşun düzeyi.

leader [yönlendirici] Balığı tuzak tipli ağa yöneltmek için ağ ya da farklı malzemeden yapılmış set, çit.

leading net [yönlendirici ağ (yönlendirici)].

leafy caulerpa [?] ® Caulerpa prolifera.

leafy dragons (pipefishes, seahorses) [Deniziğnesigiller] ® Syngnathidae.

league [fersah] Üç deniz mili (3x1,852m=5,556 m) mesafesi.

Leander serratus [teke] [common prawn] ® Palaemon serratus.

leaping mullet [sıçrayan kefal, küçük kefal, çulara, kastros, kobar (kefal)] ® Liza saliens.

leather gracilaria [?] ® Gracilaria dura.

leather sponge [parmaklı sünger] ® Spongia zimocca.

leatherback sea turtles [Deri-sırtlı-kaplumbağagiller] ® Dermochelidae.

leatherback turtle [kiremitli kaplumbağa, deri-sırtlı kaplumbağa] ® Dermochlys coriacea.

Lebistes reticulatus [guppy] Daha çok bu isimle tanınmıştır. Sazangil bir balıktır. Geçerli kabul edilen adı Poecilia reticulata’dır. ® Poecilia reticulata.

lecithotrophy [içbeslenme (lesitotrofi)] Besinin yumurta sarısından sağlanması.

leeches [Sülükler] ® Hirudinea.

leerfish [akya, leka, çıplak balığı, iskender balığı] ® Lichia amia.

Lee's phenomenon [Lee fenomeni] Yaşlı popülasyonlarda otolit ve pullardaki ilk büyüme halkalarının daha dar olduğu formlara genç popülasyonlardan daha sık rastlanır. Bu ilk yıl içerisindeki büyümenin daha yavaş olduğunu yansıtmaktadır.

lefteye flounders [Pisigiller] ® Bothidae.

leg [bacak] Deniz seferinde belirli bir bütün oluşturan istasyonlar.

Leiognathidae (ponyfishes) [Eksi-balığıgiller] Işınlı-yüzgeçliler (Actinopterygii) sınıfı, Levreksiler (Perciformes) takımının 3 cinsi kapsayan ailesidir. Bu cinslerden Gazza 5 tür, Leiognathus 30 tür, Secutor 6 türü içermektedir. Denizel türlerdir. Acı suya girerler. Yanlardan basık küçük balıklardır. Ağız uzar (protraktil), tropik kesimde yaşayan bireyleri renklidir. Akdeniz’de yaşayan türü (Leiognathus klunzingeri) gümüşi parlak ve koyu çizgilidir. Kuyruk çatallaşmış, pullar küçük ve çemberimsidir (sikloid). Boyu 12 cm kadardır. Az yoğun gruplar halinde yaşarlar. Yazın yumurtlarlar. Tabansal omurgasızlarla beslenirler.

Leiognathus klunzingeri (Klunzingers slipmouth, ponyfish) [gümüş balığı, eksi balığı, çıtçıt] Kızıldeniz’den Akdeniz’e yerleşmiştir. Tabansaldır (demersaldır). Boyu TL=12 cm olabilir. Kıyısal kesimde bulunur. Yazın çoğalır.

length [boy] Basitçe organizmanın uzunluğudur. ® Total length (Tam boy; Total boy).. ® Fork length (Çatal boy). ® Standart boy (Standard boy).

length at first capture (l_c) [ilk avlanma boyu] Balıkların %50’sinin kullanılan ağ göz genişliğine bağlı olarak avlandığı boydur.

length at first maturity (length at sexual maturity) [ilk olgunlaşma boyu] Popülasyon ya da stoktaki balıkların %50’sinin ilk eşeysel (cinsi) olgunluğa ulaştıkları ortalama boy.

length at first spawning [ilk yumurtlama boyu] Popülasyondaki bireylerden 50%’sinin ilk kez yumurtladığı ortalama boydur.

length at recruitment [iç-göç (stoğa katılma) boyu] Genç balıkların %50’sinin erin stoğun bulunduğu alana ya da boya ulaşması halini tanımlar ve bu aşamadaki balıkların boyuna da stoğa katılma (iç-göç) boyu denir.

length at sexual maturity [ilk olgunlaşma boyu] ® Length at first maturity.

length frequency [boy frekansı] Boy sıklığı. ® Size frequency distribution (Boy sıklığı dağılımı).

length frequency distribution [boy frekans dağılımı] ® Size frequency distribution (Boy sıklığı dağılımı).

length of shoreline [sahil hattı uzunluğu] Sahil konturunun uzunluğu.

length-over-all [tam boy] Geminin baş ve kıçında uç noktalar arasında ölçülen uzunluğu.

length-weight relationship [boy-ağırlık ilişkisi] Koordinat sisteminin Y eksenine ağırlık (g) ve X eksenine boy (cm) konularak oluşturulan üssi katsayılı eğri ile ifade edilen ve balığın boya göre ağırlığını veren matematiksel ilişki olup w=a.L^b şeklinde verilir. Regresyon denkleminde; a=kesişme noktası, b=eğimdir. Ayrıca, L=tam boy (cm) ve w=bireysel ağırlıktır (g). ® Fulton’s condition factor (Fulton kondisyon faktörü). ® Condition coefficient (Kondisyon katsayısı).

lenitic (lentic) [lenitik] Göl, havuz, bataklık ve bunların arasındaki çok yavaş akan ya da durağan sular.

lens [mercek] Balıklarda genellikle küre şeklinde olup kaslarla tutturulmuş saydam bir yapıdır. Nesnelerin görüntülerinin ağ tabaka (retina) üzerine düşürülmesi için balık merceği ileri geri hareket ettirir. Bazı durumlarda mercek yaş tayini için de kullanılmaktadır.

lentic [lenitik] ® Lenitic.

lentil bobtail [?] ® Rondeletiola minor.

leopard flounder [?] ® Bothus pantherinus.

leopard-spotted goby [kayabalığı] ® Thorogobius ephippiatus.

Lepadidae (lepadidae) [?] Tam boyları 1 cm’den yaklaşık 12 cm’ye kadardır. Halen gel-git bölgesindeki yüzen malzeme ya da büyük deniz canlıları üzerinde köpek balıkları, kaplumbağalar, memeliler ve benzerinde epibiyont olarak bulunur. FAO'nun 37. balıkçılık kuşağında Lepas ve Conchoderma cinsleri bulunmaktadır. Her bir cinste dörder tür yer almaktadır. Yalnız Lepas cinsinden bir tür insanlarca tüketilmektedir.

Lepadogaster candolii (connemarra clingfish) [yapışkan balığı, ördek balığı] Tabansaldır (demersaldır). Boyu TL=8 cm olabilir.

Lepadogaster lepadogaster (shore clingfish) [yapışkan, ördek balığı] Tabansaldır (demersaldır). Boyu TL=7 cm olabilir.

Lepadogaster purpurea (cornish sucker) [ördek balığı] Tabansaldır (demersaldır). Boyu TL=8 cm olabilir. Kayalık ve deniz çayırlı tabanda bulunur.

Lepas anatifera (goose-barnacle) [?] Rengi donuk turuncu-esmer olup Lepas cinsinin en iri türüdür. Esnek saplı olup kemiksi baş 5 cm kadardır ancak geneli 2 - 3 cm'dir. Genelin total boyu 10 cm kadardır. Tüm sabit yapılar ve yüzen nesnelere yapışık yaşar.Erdişidir. 2,5 cm boyda üremeye başlar. Döllenme içte olup yumurtalar manto içinde kuluçkalandırılır. Nauplius larvaları plankton yaşamında geliştikten sonra nesnelere yapışır. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Karadeniz'de varlığı şüphelidir. Pişirilerek yenir.

lepidologist [lepidolog] Pulları inceleyen kişi, araştırıcı.

lepidology [pulbilim (lepidoloji)] Balıkların pullarını ele alan bilim dalı.

lepidophage (lepidophore) [pul yeyici (lepidofaj)] Pulla beslenen.

lepidophagy (scale-eating) [pul-yeyici] Birçok bağımsız taksonomik grup değişik yöntemlerle diğer balıkların pullarını yeme konusunda uzmanlaşmıştır. Yalnız, pullar bu balıkların tek besin kaynağı değildir. Örnek; Terapon jarbua haskefel ya da topan kefal’in (Mugil cephalus) pullarını kopararak yer.

lepidophore [pulyiyen (lepidofor)] Pul yiyen balık. Ciclidae ailesinden Perissodus microlepis. Tanganika gölü. ® Lepidophage.

Lepidopus caudatus (silver scabbardfish) [kılkuyruk, çatal kuyruk, çatalkuyruk balığı, palaska balığı] Derin-tabansal (batidemersal), okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Boyu TL=2,10 cm ve ağırlığı 8 kg olabilir. 100-600 metre derinliklerde rastlanır. Balıkçılığı önemlidir. Genellikle 100-250 m derinliklerde bulunur. Gece orta-suya göçer. Sürü oluşturur.

Lepidorhombus boscii (fourspotted megrim) [pisi, benekli pisi] Tabansaldır (demersaldır). Sığdan derine 7-800 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=45 cm ya da biraz daha büyük olabilir. Balıkçılığı önemsizdir. Yumuşak zeminde bulunur.

Lepidorhombus whiffiagonis (megrim) [pisi balığı] Derin-tabansal (batidemersal) olup 100-700 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=60 cm olabilir. Balıkçılığı çok önemlidir. Yumuşak zeminde daha çok 100-400 metrelerde bulunur.

Lepidosirenidae (South American lungfish, African lungfish) [Balçıkbalığıgiller] Kemikli balıklar (Osteichthyes) sınıfı, Etyüzgeçliler (Sarcopterygii) altsınıfı, akciğerli balıklar (Dipnoi) takımının bir ailesidir. İki cinsi barındırır. Bunlar Afrika akciğerli balığı (Protopterus) ile Güney Amerika akciğerli balığıdır (Lepidosiren). Bu balıkların hem solungaçları hem de akciğer benzeri solunum organları vardır.

Lepidotrigla cavillone (large-scaled gurnard) [kırlangıç] Tabansaldır (demersaldır). 50-190 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=20 cm olabilir. Balıkçılığı önemsizdir.

Lepidotrigla dieuzeidei (spiny gurnard) [kırlangıç] Tabansaldır (demersaldır). 60-600 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=20 cm olabilir. Balıkçılığı vardır. Kumlu, çamurlu zeminde bulunur.

Lepisosteidae (gars, garfishes, garpikes) [Kemikliturnabalığıgiller] Actinopterygii- Işınlı-yüzgeçliler sınıfı, Lepisosteiformes- Kemikliturna-balığımsılar takımının bir ailesidir. Aile iki cinste (Atractosteus ve Lepisosteus) 7 türü içerir. Bireyleri tatlı ve acı-su ile bazen denizde bulunurlar. Vücutları ince uzundur. Büyük boylu balıklardır. Türlerin en küçüğü 88 cm ve en büyüğü 305 cm boya ulaşır. Çeneleri uzun ve dişlidir. Sırt yüzgeci kuyruk yüzgecine yakındır. Kuyruk yüzgecinin üst kısmı uzundur (heteroserktir). Yüzme keseleri akciğer görevi de yapabilir. Özellikle sıcak durgun sularda zaman zaman yüzeye çıkarak hava yutarlar. Sığ suyu seçerler. Obur yırtıcılardır. Etleri yenir fakat yumurtaları ağılı (zehirli) olup yenmez.

lepisosteoid scale [lepisosteoit pul] ® Ganoid scale (Ganoit pul). ® Cycloid scale (Çember pul) ve ® Ctenoid scale (Taraksı (ktenoid) pul).

leptocephalus [leptosefalus] Yaprak şeklinde, saydam, büyük dişli ve anüsü uzakta yer alan ilkel kemikli Tükelağızlı (Teleostomi) bir balıktır. Kurtçuk (larva) önce büyür sonra başkalaşma (metamorfoz) öncesinde çeker (küçülür). Örnek; Congridae, Anguillidae, Albulidae, Elopidae, Notacanthidae.

leptocercal [yaprak-kuyruk (leptoserkal)] Yaprağımsı kuyruğu olan.

leptoid scale [leptoid pul] ® Ganoid scale (Ganoit pul). ® Ctenoid scale (Çember (sikloid) pul). ® Ctenoid scale (Taraksı (ktenoid) pul).

Lessepsian migration [Lessepsian göçü] Hint Okyanusu-Kızıldeniz kökenli olup Süveyş Kanalı’ndan Akdeniz’e giren ve yerleşen organizmaları belirtmek için kullanılmaktadır. Amiral Ferdinand de Lesseps’e ithafen Francis Dov Por tarafından bu terim bilim diline yerleştirilmiştir. Burada kullanılan göç terimi biyolojik anlam ve önemi olan (örneğin hamsi göçü gibi) bir davranış biçimi değildir. ® Migration (Göç).

lesser flying squid [?] ® Todaropsis eblanae.

lesser spider crab [?] ® Maja crispata.

lesser weever [varsam balığı] ® Echiichthys vipera.

Lesueurigobius friesii (Fries's goby) [kayabalığı] Tabansaldır (demersaldır). 10-30 metrelerde görülür. Boyu TL=13 cm ve 11 yaşında olabilir. Kendisini kuma ve çamura gömer.

Lesueurigobius suerii (Lesueur's goby) [sarıyanak kayabalığı] Tabansaldır (demersaldır). 230 m’ye kadar rastlanır. Boyu TL=5 cm olabilir.

let go the anchor [fundo (fonda)] Gemi demirini denize bırakma işlemi ve emri.

lethal [letal] Öldürücü.

lethal dose [öldürücü doz (letal doz)] Öldürücü madde miktarı. Genellikle LD₅₀ değeri olarak verilir ki bu da canlının yüzde 50'sini öldüren miktar olarak belirlenir.

lethal dose–50 [öldürücü doz-50 (letal doz-50)] 1- Belirli bir sürede denek balıkların %50’sinin ölümüne yol açan ağılayıcı madde miktarıdır.

lethal dose–50 [öldürücü doz-50 (letal doz-50)] 2- Tek bir deneyde, test canlılarının genellikle bir saat içerisinde %50’sinin ölümüne yol açan konsantrasyondur.

leuco- (prefix) [löko-] Beyaz, ak. Örnek; lökosit (leucocyte)-akyuvar.

Leucoraja circularis (sandy ray) [kumvatozu balığı] Tabansaldır (demersaldır). 70-676 m’ler arasında yayılır. Boyu TL=120 cm olabilir. Ticari balıkçılığı önemsizdir. Daha çok 100 m sınırında bulunur. Çiftleşme sonrası yumurtlayarak (ovipar) çoğalır. Kapsüllü yumurtaları kumlu, çamurlu zemine bırakır.

Leucoraja fullonica (shagreen ray) [dikenlivatoz balığı] Derin-tabansaldır (batidemersaldır). 30-550 metre derinliklerde rastlanır. Boyu TL=120 cm olabilir. Ticari balıkçılığı önemsizdir. Daha çok soğuk kıyı sularında ve sahanlık yamacında her türlü zemin üzerinde bulunur. Çiftleşme sonrası yumurtlayarak çoğalır. Kapsüllü yumurtaları kumlu, çamurlu zemine bırakır.

Leucoraja naevus (cuckoo ray) [vatoz] Tabansaldır (demersaldır). 20-500 m’lerde rastlanır. Ticari balıkçılığı vardır. Her türlü zeminde bulunur. Çiftleşme sonrası yumurtlayarak (ovipar) çoğalır. Kapsüllü yumurtaları kumlu, çamurlu zemine bırakır. Bir dişi yılda 70-150 yumurta bırakır.

levant [levant] Doğuda. Mısır kesimi hariç doğu Akdeniz.

level of exploitation [sömürme düzeyi] Avlanan balık miktarı ya da balıkçılıktan kaynaklanan ölüm düzeyini sayısal olarak ifade etmeyen anlatım.

liberalised fishing [liberal balıkçılık] Bütün yıl boyunca herhangi bir (boy, sayı vb) kısıtlama olmadan yapılan balıkçılık.

license (permit) [lisans] İzin belgesi. Yetki belgesi. Balıkçılık faaliyeti için verilen bir cins izin.

license limitation [lisans sınırlaması] Balıkçılık yapacak balıkçıların sayısının yasal olarak sınırlanması.

Lichia amia (leerfish) [iskender balığı, akya, leka, çıplak balığı] Yüzücü (pelajik), okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Acı-suya girer. Boyu TL=2 m ve ağırlığı 50 kg olabilir. 0-50 m derinliklerde bulunur. Ticari balıkçılığı vardır.

lid (covering) [operkulum] ® Operculum.

Liebig [Liebig] Justus von Liebig, Alman kimyager (1803-1873). Başarılı bir öğrenci değildi ve liseyi terk etti. Öğretmenlerinden birinin ona (Du bist ein Schlafskopf) ‘sen uyuyan bir kellesin’ dediği söylenir. Babasının işyerinde çalışmaya başladı. Bilahare kimya öğrenimi gördü ve asistan oldu. Hocasının desteğiyle (Sorbon’da) Pariste doktorasını verdi. Gieben Üniversitesi’nde kimya profesörü oldu. Bu üniversiteye daha sonra Liebig’e atfen Justus-Liebig Universität adı verildi. Önemli buluşları; organik kimyada r-bağlanma, izomer kuramı, beş-küre cihazı, süperfosfat, kloroform, kloral, pirogalol, demir-nikel alaşımı, bebek maması, kabartma tozu vs’nin bulunması çalışmalarından çok yeniden güncelleştirdiği ve kendi adıyla anılan zirai minimum yasasıyla yani “ortamda en kıt olan besin maddesinin gelişmeyi belirlediği” kuralıyla tanınmaktadır.

lie-in-wait predation behaviour [bekle ye davranışı] Yırtıcının, avını (besinini) yakalayıp yiyebileceği mesafeye gelmesini beklemesi.

life - cycles [yaşam döngüleri] 1- ® Diplo-biontic cycle.

life - cycles [yaşam döngüleri] 2- ® Diplo-haplontic cycle.

life - cycles [yaşam döngüleri] 3- ® Diplontic cycle.

life - cycles [yaşam döngüleri] 4- ® Haplo-biontic cycle.

life - cycles [yaşam döngüleri] 5- ® Haplontic cycle.

life assemblage (biocoenosis) [biyosönoz] ® Biocoenose.

life buoy [cankurtaran simidi (can simidi)] Simit şeklinde olup denize düşen kişinin su üstünde kalmasını sağlayan yüzdürücü.

life cycle [yaşam döngüsü] Yumurtanın döllenmesinden canlının ölümüne kadar geçirdiği birbirini izleyen değişik aşamalar.

life expectancy [ortalama yaşam beklentisi] Yaşama süresi. Bir organizmanın beklenen - umulan yaşama süresi, ömrü.

life history [yaşam öyküsü] Bir canlının üreme, büyüme, besin ve beslenme, hareket ve ölümü dahil bütün yaşam döngülerinin açıklanması.

life-raft [can salı] Tehlike anında özel düzenek ile yüzeyde şişerek belirli sayıda insan taşıyabilen gereç.

lifespan (T_max) [ömür (yaşam süresi)] Balıkçılığın olmadığı durumda bir tür, tertip, stok ya da popülasyon için beklenen en yüksek ortalama yaştır. Ortalama ömür en yüksek yaştan daha küçüktür. Fakat yanlış olarak en yüksek yaş anlamında da kullanılmaktadır. Stok tespiti modellerinde T_max olarak kısaltılır.

life-vest [can yeleği] Denize düşen baygın ve bitkin bir kişinin ağzını sudan yukarıda tutacak yelek tipi yüzdürücü.

lift (fish lift, lock) [balık asansörü] ® Fish ladder.

lift-net [kaldıraç ağı] 1- Değişik boyutta olup suya batırıldıktan sonra üstünden balık geçerken kaldırılan av aracı.

lift-net [kepçe] 2- Koni şeklinde yapılmış ağ olup balıkların boşaltılmasında tekneden ya da kıyıdan kullanılan araç.

ligament [bağ] İki midye kabuğunu açık tutmak için sırtta birleşmiş sertçe eklem bağı.

ligamental area [bağlama alanı] Midyede kabuktaki eklem bağının işgal ettiği alan kısmı.

light and dark bottle experiment [ışıklı ve ışıksız kap deneyi] Birincil üretimi ölçme yöntemidir. Işık alan kapta hem solunum hem de üretim (fotosentez) değerleri ölçülürken ışık almayan kapta yalnız solunum miktarı istenen derinlik ve çevre koşullarında (örneğin ışık ve sıcaklık) elde edilir. Belirli bir süre sonsunda ikisi arasındaki fark üretim değerini verir. Bu tür ölçümler oksijen ölçümüyle yapılabileceği gibi karbon 14 (¹⁴C) yöntemiyle de yapılabilmektedir. ¹⁴C üzerinden yapılan birincil üretim ölçümleri yaygın olarak kullanılmaktadır. ® Carbon 14 method (Karbon 14 yöntemi).

light fishery [ışıkla balıkçılık] Işığın kullanıldığı herhangi bir avcılık yöntemidir. Balıklar ışık kaynağında birikme davranışı gösterirler. Bundan yararlanılarak yüzeyde tutulan ya da suya batırılan bir ışık kaynağına yönelen balıklar gece etrafları çevrilmek suretiyle ağla ya da pompa yardımıyla (suyla birlikte) güverteye alınır. Işık kaynağı ağın ya da pompanın yetişemeyeceği derinlikte kullanılıyorsa kaynak yavaş yavaş istenilen derinliğe kadar yukarı çekilir. Balıklar kaynağı izler ve bu yolla istenilen derinlikte avlanırlar. Diğer yandan kaynaktaki ışık şiddeti de önemli olup ışıkla avcılığa izin verilmesi durumunda kaynaktaki ışık şiddetine sınırlama konulmaktadır. Işıkla balıkçılıkta seçicilik yoktur. Büyük küçük bütün balıklar cezp edildiğinden avcılığı ya çok sınırlı tutulmakta ya da tamamen yasaklanmaktadır.

light influence on fish [balıklara ışığın tesiri] Doğrudan ve dolaylı etki şeklinde verilebilir. Doğrudan etkiler olarak balıkların rengi ışığın ortama etkisiyle değişir.

i- Pelajik renk: Sırt mavi ya da yeşildir. Yanlar ve karın gümüşidir (Clupea herengus, Engraulis encrasicholus).

ii- Bitki örtüsü rengi: Esmer, yeşil ya da sarı sırt. Çoğunlukla yanlarda çizgili (mercan resifindeki balıklar, Perca fluviatilis, Esox lucius).

iii- Sürüdeki renk: Sürü oluşturan balıkların yönelmeleri.

iv- Tabandaki renk: Sırt ve yanlar koyu karın acık renkli (yassı balıklar).

v- Derin sudaki renk: Koyu, siyah ya da kırmızı.

vi- Üreme rengi. Işıkla az ilgili ve ancak dolaylı ilgili olabilir.

light impact on fish [balıklara ışığın etkisi] Balıklara ışığın dolaylı etkileri dört başlıkta özetlenebilir.

i- Dağılıma etkisi: Işığa reaksiyon, dikey göçler, yönelim, dolaşma/gezinti.

ii- Hormon metabolizması: Aktivitede değişme, üreme ritmi, renk değişikliği.

iii- Birliktelik: Sürü oluşturma ve çözülmesi.

iv- Üreme: Doğrudan etkiler. Yüksek ışıkta gonad (yumurtalık ve erbezi) erken olgunlaşır.

light organ [ışık organı] Kimyasal reaksiyon ya da ışık üreten bakteriler nedeniyle ışık saçan yapılar. Örnek; Myctophidae ailesi.

light organs [ışık organları] Işık üreten az ya da çok karmaşık organlardır. Organlar ortakyaşar (sembiyotik) bakteri konağı olabilir ki bu da ışık-saçar (fotofor) organlar olarak anılır.

light reception by fish [balıklarda ışığı algılama] Balıklar mordan kırmızıya uzanan 400-700 mµ dalga boyundaki ışığı algılarlar. Tatlı-su balıklarının gözleri daha çok sarı ve deniz balıkları ise daha çok yeşil rengi kapsayan dalga boylarına hassastır. Derinde yaşayanların gözleri uzun dalga boylu ışığa hassastır.

light smoked [hafif tütsülenmiş] ® Mild smoked.

light zone [beyaz halka] Otolit ya da kesitinde, yansıyan ışıkta parlak (beyaz) görünen, hızlı büyüme dönemine ait olup daha çok inorganik madde (CaCO₃’ın aragonit kristallerini) içeren halka.

lighthouse [fener] Deniz feneri.

ligula [dilcik] Octopoda hektokotil’inin uç yapısı olup kaşık ya da spatül şekillidir. Kamış (calamus) ve sıklıkla ağız yüzeyinde seri halinde sıra-sırt ve enine oluklar taşır.

Liliput longarm octopus [?] ® Octopus defilippi.

Lima inflata (inflated file shell, file shells, file clams) [?] ® Limaria tuberculata.

Lima lima (spiny file shell) [?] Sin. Lima squamosa. Kaba döküntülü ve kayalık gel-git kesiminden cirkalitoral kuşaktaki resif kesiminde barınır. Kabuk ışınsal kaburgalıdır. Boyu en çok 7 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Lima squamosa [?] [spiny file shell] ® Lima lima.

Limaria tuberculata (inflated file shell, file shells, file clams) [?] Sin. Lima inflata. Kabuk görece ince ve şişkincedir. Eklem hattı dişsizdir. Canlı bireylerin kabuk kenarlarında dokunaçları görülür. Yosunlu kayalık tabanda ve deniz çayırlarında, kıyısal lagünlerde rastlanır. Boyu en çok 5 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur.

limewater [kireçsuyu] ® Kalkwasser.

Limidae (file shells) [?] Kabuk boyu eninden fazla olup kapalı ay da aralıklı kulaklıdır. Ön kulak çoğunlukla indirgenmiştir. Dış yüzey sıra-sırtlı (ışınsal kaburgalı) ve beyazdır. Eklem dişsiz ya da belli belirsiz tırtıklıdır. Yapraksı solungaçlıdır. Manto kenarları saçaklı dokunaçlıdır. Kabuklarını çırparak yüzebilirler. Ailenin Akdeniz sular sisteminde 10 türle temsil edilmekte olup bunlardan yalnız ikisi balıkçılığı ilgilendirmektedir.

limit [sınır] Ötesine geçilemeyen nokta, çizgi, yüzey vs.

limit reference point [sınır noktası] Belirli bir sınırdan (aşamadan) sonra balıkçılığın geliştirilmesinin istenmediği durum. Balıkçılığın geliştirilmesi bu noktaya ulaşılmadan durdurulmalıdır.

limiting factor [sınırlayıcı faktör] 1- Balık yaşamının sürdürülebilmesi için gerekli olandan daha az bulunan (kıt olan) herhangi bir şey (besin, sıcaklık, O₂, yaşam-alan vs).

limiting factor [sınırlayıcı faktör] 2- Canlı yaşamın sürdürülebilmesi için ihtiyaç duyulan her hangi bir çevresel etkenin ortamda gerekenden daha az bulunması nedeniyle canlının yaşam fonksiyonlarını tam olarak gerçekleştirmesini engelleyen faktör.

limiting nutrient [sınırlayıcı besin tuzu] Hayati önemi olup üretimi kısıtlayan çözünmüş besin (gübre).

limn(o)- (prefix) [limn-] Göl (bataklık).

limnetic [limnetik] Göllerde yüzeyden karşılama (compensation) derinliğine kadar olan kuşak. ® Compensation depth (Karşılama derinliği).

limnicoid (lacustrian) [gölcül (limnikoid)] Göl(ler)de yaşayan.

limnicole [gölcü (limnikol)] Göllerde yaşayan canlı.

limnion [limniyon] Akan ya da duran bütün tatlı-su kütlelerini kapsayan.

limnivor (limnivorous) [çamur-obur] Çamur yiyen.

limnobiology [gölbilim (limnobiology)] Tatlı suları bütün yönleriyle ele alan bilim dalı. Göl ve havuz gibi durağan suları ve bu sulardaki canlı varlıkları inceleyen bilim dalı.

limnobiont [limnobiyont] Tatlı-su organizması.

limnodromous [göl-göçer (limnodrom)] Bir göl içerisinde göçen balıklara verilen ad. Örnek; tatlı-su levreği (Perca fluviatilis).

limnology [gölbilim] Göllerin ve diğer tatlı suların fiziksel, kimyasal ve biyolojik durumlarını inceleyen bilim dalı.

limnoplankton [limnoplankton] Tatlı-su planktonu.

lindane [lindan] Klorlü hidrokarbonlardan suda çözünmeyen dayanıklı bir tarım ilacı.

Lindsey's rule [Lindsey kuralı] Erin, boyu büyük balık ve sürüngen oranı ekvatordan kutuplara gidildikçe artar.

line trawl [çapari] ® Longline.

linea lateralis [yanal çizgi] ® Lateral line.

lineer [linear] Doğrusal, doğrusal elemanlarla ilgili.

ling [gelincik, uzungelincik balığı] ® Molva molva.

Linnaean tautonymy [Linneci ad tekrarı] 1931’den önce oluşturulmuş cins adlarının tekrar edilmesi.

Linnaeus [Linne (Linnaeus)] Carolus von Linné. Carl Linnaeus ya da Carl Linné olarak da anılmaktadır. İsveçli doğa bilgini ve zoolog (1707-1778). Linné modern ekoloji ile isimlendirme ve sınıflandırmanın (taksonomi) babası kabul edilmektedir. Linné döneminde, soyadı yalnız çok az kurumda örneğin üniversiteye kayıtta istenmekteydi. Linné’nin babasının adı Nils Ingemarsson (Ingemar’ın oğlu) idi. Lund üniversitesine kayıtta Linné’nin babası arazilerindeki ıhlamur ağacından esinlenerek Linnaeus adını seçti. Soylu seçilmesi sonrasında Carl von Linné adını aldı. Üniversitede botaniğe ilgisi büyüktü. İlk eseri Lap ülkesinin florasıyla ilgiliydi. 1735’te Hollanda’ya gitti orada ilk ve tek akademik derecesini aldı. “Systema Naturae” adlı 11 sayfalık eseri basıldı. Linné canlıların isimlendirilmesinde çift ad kullandı. Onun sisteminde birinci ad cins adı, ikincisi ise tür adıdır. Örnek; Genus species. Linné ilk kez ‘ırk’ kavramını tanımlamıştır. İlk kez Venüs’ün el aynasından esinlenerek dişi (♀) ve Mars’ın kalkan ve okundan esinlenerek erkek (♂) cinsiyetlerin belirtilmesi sembollerini geliştirmiştir. Diğer faaliyetlerinin yanında İsveç Kraliyet Bilim Akademisi’nin de kurucusudur.

Linne [Linne (Linnaeus)] ® Linnaeus.

Linne’s naming system [organizmaları çiftli adlandırma] ® Binary naming of organisms.

Liocarcinus arcuatus (arched swimming crab) [?] Sin. Portunus arcuatus; Macropipus arcuatus. Karapaks eni boyundan büyüktür. Rengi esmerimsi ya da grimsidir. Bazen rengi tekdüze ya da parlak beneklidir. Karapaks eni 3,4 cm ve boyu 2,7 cm'dir. Sıkça rastlanan boyu 1,5 cm ve en ise 1,9 cm kadardır. Deniz çayırlı, kumlu-çakıllı tabanda yaşar. 2 m ile 108 m'ler arasında yayılır ancak çoğunluğu 40 m'den sığ kesimde bulunur. Türkiye'nin Ege, Marmara ve İstanbul Boğazı'ndan İğneada kıyılarında görülür. Avcılığı vardır.

Liocarcinus corrugatus (wrinkled swimcrab) [?] Sin. Portunus corrugatus; Macropipus corrugatus. Karapaks yüzeyi kumsu ve kıllı sıra-sırtlıdır. Karısal tarafta kıllıdır. Rengi kırmızımsı esmer ve sarımsı lekelidir. Esmer renk baskındır. Karapaks eni 6 cm, boyu ise 5 cm civarındadır. Sıklıkla en, 2,4 ve boyu 2 cm olan bireylere rastlanır. Kıyıdan 60 m derinliğe kadar kumlu ve milli tabanda yayılır. Türkiye'nin Marmara Denizi kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Liocarcinus depurator (blue-leg swimcrab) [?] Sin. Macropipus depurator; Portunus depurator. Karapaks çok pürüzlüdür. Bacakların son çifti yassılmış olup kürek şeklindedir. Rengi esmerimsi ya da kırmızımsı sarı kıllıdır. Karapaks eni 5,2 cm, boyu ise 4 cm olabilir ancak sıklıkla 5 ile 3 cm boylarda rastlanır. Alt kıyısal kuşaktan 450 m derinliğe kadar yayılır. Türkiye'nin Akdeniz, Ege ve Marmara Denizi kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Liocarcinus vernalis (smooth swimcrab) [?] Karapaks yüzeyi pürüzsüz görünümlüdür. Rengi tekdüze olup grimsi yeşildir. Karapaks boyu 4 cm civarında olup genelde 2,5 cm ile 3,5 cm arasındadır. Gel-git kuşağında 20 m derinliğe kadar rastlanır. Kumlu tabanı seçer ve kendisini gömer. Acı-suya girer. Türkiye'nin Akdeniz, Ege, Marmara ve İstanbul Boğazı-İğneada kesimindeki kıyılarında bulunur. Avcılığı yapılmaktadır.

lip [lip] Yağ, yağlı madde. Örnek; fosfolipid (phospholipids)- yağlı fosfor ve azot grubu.

lipid [lipit] Her türlü organik yağ.

lip-lock [dudak kilidi] İki balığın birbirini görmesiyle gelişen saldırgan bir davranış şeklidir. Balıklar ağızlarını açarak birkaç saniyeden birkaç dakikaya kadar süren ağız ağıza birbirine yüklenir ve güçlerini kıyaslarlar. Bu davranış üreme aşamasında erkek ve dişi arasında da sergilenir. Bu durumda bazen dudak yaralanması hatta çene çıkması da olabilmektedir. Örnek; Sihlidgiller (Cichlidae).

lipo- (preix) [lipo-] Yağ.

lipogenesis [lipogenez] Yağ oluşumu, yağ sentezi.

lipolyses [lipoliz] Yağların hidrolizi ve tahribi.

Lipophrys adriaticus (Adriatic blenny) [horozbina] Tabansaldır (demersaldır). Yumurtaları tabansal olup yapışkandır. Boyu TL=4 cm olabilir.

Lipophrys canevae (Caneva's blenny) [horozbina] Tabansaldır (demersaldır). Sığ su (2 m) ve dik kayalık kesimde bulunur. Boyu TL=7,5 cm olabilir. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır.

Lipophrys dalmatinus (?) [horozbina] Tabansal (demersal) olup 1-2 metre derinliklerde yaşar. Boyu TL=4 cm ve az daha büyük olabilir. Teraslı kayalıklarda bulunur. Bazen acı-suya girer. Öncelikle gündüz aktiftir diğer zamanlarda kovukta durur. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır.

Lipophrys nigriceps (black-headed blenny) [horozbina] Tabansaldır (demersaldır). Az ışık alan kovuklarda yaşar. 6 m derinliğe kadar bulunur. Gündüz aktiftir. Boyu TL=4,5 cm olabilir. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır.

Lipophrys pholis (shanny) [karaibiklihorozbina balığı] Tabansaldır (demersaldır). Göçmez. 0-8 metrelerde rastlanır. Boyu TL=30 cm olabilir. 10 yıl yaşar. Ticari balıkçılığı yoktur. Kayaların altında ya da çayırların arasında bulunur. Çoğunlukla gündüz aktiftir. Sudan çıktığında hava solur. Yumurtaları tabansal olup yapışkandır.

liquid [akıcı] Belirli bir hacmi olup şekli olmayan.

Lithodomus lithophaga (European date mussel) [?] ® Lithophaga lithophaga.

Lithognathus mormyrus (striped seabream) [lekeli mercan, çizgili mercan, mırmır balığı] Tabansaldır (demersaldır). Acı-suya girer. 0-150 metreler arasında rastlanır. Boyu TL=55 cm ve 12 yaşında olabilir. Balıkçılığı önemsizdir. Kumlu çamurlu zeminde ve deniz çayırları arasında bulunur. Gruplar halinde toplu ve büyük sürü oluşturabilir. Eti lezizdir. Önce erkek sonra dişileşen yani tezerlik–protandri gösteren erseliktir (hermafrodittir).

Lithophaga lithophaga (European date mussel) [?] Sin. Lithodomus lithophaga. Kabuklar hemen hemen silindir şeklindedir. Kancalar ön uçtadır. Büyüme halkaları dışta çok belirgindir. Zar (dış deri) kalınca ve parlaktır. Eklem dişsizdir. Rengi dıştan sarımsı esmer ya da koyu kestanedir; içten soluk gri-mavi, yanar-döner ve sedefsidir. Boyu en çok 12 cm ve sıkça rastlanan boyları 5 - 6 cm kadardır. Sığ infralitoral katmanda kireçtaşı (blok ve kayaları) deler ve deldiği oyukta görülür. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında görülür. Avcılığı vardır.

lithophage [litofaj] Taş yiyen ya da taşı delerek (eriterek) içine giren.

lithophil [kayacı (litofil)] 1- Üreme grubu. Açık kaya ve kaba taşlı yerde yumurt-layanlar.

lithophil [kayacı (litofil)] 2- Üreme grubu. Gizli, kolay görünmeyen kaya ve kaba taşlı yerde yumurtlayanlar. Örnek; som balığı (Salmo salar).

lithophil [kayacı (litofil)] 3- Üreme grubu. Yumurtalarını kaya ve sert malzemeye yapıştıran.

lithophilic [kayacıl (litofilik)] Taşlık taban ile ilgili.

Lithophyllum lichenoides (stone weed) [?] Sin. Lithophyllum tortuosum, Tenarea tortuosa. Kırmızı algdir. Kireçleşmiştir, çok eksenlidir. Büyüme uçta olup üreme eş-biçimli trigenetik döngüdür. Boyu 5 - 10 cm kadardır. Diğer tallus dalarıyla birleşmiş olabilir ki o zaman boy birkaç metre olabilir. Kireçli destek yapısıyla denizde tretuvar oluşturur. Yılda yaklaşık 1 mm büyür. Türkiye'de İzmir kıyısı kesimde görülür. Hasadı zordur. Alg gübresi üretiminde kullanılır.

Lithophyllum tortuosum (stone weed) [?] ® Lithophyllum lichenoides.

lithosphere [litosfer] Yer kabuğunun katı maddelerden oluşan katmanı.

litter [süprüntü] Boş alanlara gelişigüzel atılmış katı atık, çer çöp.

little bay scallop [?] ® Chlamys multistriata.

little brain (cerebellum) [beyincik (serebellum)] Küçük beyin.

little gulper shark [köpekbalığı] ® Centrophorus uyato.

little tooth (denticle, denticulus) [küçük diş].

little tunny [yazılıorkinos, benekliton balığı, balamita soda, orkinos] ® Euthynnus alletteratus.

littoral [littoral (litoral)] Genellikle ışığın tabana kadar ulaştığı sahil bölgesi. Ancak terim sahilden 200 m derinliğe kadar olan kesimi de içine almaktadır. ® Coastal zone = Littoral zone (Kıyı kuşağı).

littoral zone [kıyı kuşağı (kıyı bölgesi)] Genellikle ışığın tabana kadar ulaştığı kuşak. ® Littoral. ® Coastal zone (Kıyı kuşağı).

live bait [canlı yem] Oltaya canlı olarak takılan yem. Örnek; solucan, balık vb.

live bottom [canlı taban] Üstüne omurgasızların yapıştığı ve balıklar için çekici bir yem kaynağı oluşturan çoğunlukla yassı kayalardan oluşmuş taban.

live fast, die young [hızlı yaşa–genç öl] ® r-Selection.

live rock [canlı kaya] Üstünde yosun, mikro organizma, omurgasızlar vb’nin yaşadığı, akvaryumda bakteri filtresi olarak kullanılan kalkerli taş.

live sharksucker [yapışkan balığı, vantuz balığı] ® Echeneis naucrates.

live weight [canlı ağırlık] Balığın vücut ağırlığı.

live-bearing (ovoviviparity) [canlı doğurma] Anne vücudunda döllenip kuluçka evresini kordonu ve eşi (etenesi=plasentası) olmadan geçirdikten sonra küçük erin birey görüntüsüyle doğan, yüzen ve beslenen yavru vererek üreme. ® Aplacental (etenesiz).

living fossil [yaşayan fosil] Uzun süreden beri morfolojik özellikleri değişmemiş. Örnek; ® Latimeria.

Liza aurata (sin. Mugil auratus) (golden grey mullet) [sarı yanak kefal, altın renkli kefal, singil, altınbaşkefal, kefal] Yüzücü (pelajik), aşağı-göçerdir (katadromdur). Acı-suya girer, tatlı-suya nadiren girer. 10 m derinliklerde bulunur. Boyu TL=59 cm olabilir. Balıkçılığı ve yetiştiriciliği önemlidir. Deniz kulaklarına girer. Denizde yumurtlar. Etinin kalitesi değişebilir.

Liza carinata (Sin. Mugil carinatus) (keeled mullet) [bıldırcın kefal] Yüzücüdür (pelajiktir). Acı-suya girer. Balıkçılığı vardır. Boyu TL=18 cm olabilir. Kıyısal kesimde bulunur.

Liza ramado (Sin. Mugil capito) (thinlip mullet) [kefal, pulatarina, gularya, ciran balığı, ceyran] Yüzücü (pelajik) aşağı-göçerdir (katadromdur). 10 metre derinliklerde bulunur. Boyu TL=70 cm, ağırlığı 3 kg kadar olabilir. Balıkçılığı ve yetiştirilmesi önemlidir. Denizde yumurtlar. Yumurtalar denizde gelişir ve erin olmayan bireyler kıyısal kesimde yoğunlaşır. Erinler acı-su ve deniz kulaklarına girer ve beslenir. Yumurta ve kurtçukları (larvaları) yüzücüdür.

Liza saliens (Sin. Mugil saliens) (leaping mullet) [küçük kefal, çulara, sıçrayan kefal, kobar, kefal, kastros] Tabansaldır (demersaldır). Acı-suya girer. Boyu TL=40 cm olabilir. 10 m derinliğe kadar yayılır. Balıkçılığı önemsizdir. Yetiştiriciliği vardır. Otoburdur (herbivordur). Yumurtaları ve eti kullanılır.

lizardfishes [Kertenkele-balığıgiller (zurna balıkları)] ® Synodontidae.

L_max = Lmax (abbrev) [en büyük balık boyu] ® Maximum reported length.

LOA (abbrev) [gemide tam boy] Tekne büyüklüğü ölçüsü. ® Length-over-all.

lobe-finned fish [Saçakyüzgeçliler] ® Crossopterygii.

Lobianchia dofleini (Dofleini's lantern fish) [ışıldak balığı] Okyanus-göçer (okyanodrom) ve derin-yüzücüdür (batipelajiktir). Boyu TL=6 cm olabilir. 20-750 m derinliklerde rastlanır. Gündüz 30-750 m ve gece 20-400 m derinliklerde bulunur. Gece beslenir.

Lobotes surinamensis (Atlantic tripletail) [demirci balığı, üç kuyruk balığı, tahta balığı] Derin-yüzücü (batipelajik) ve okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Acı-suya girer. Boyu TL=110 cm ve ağırlığı 19 kg olabilir. Tembel açık su balığıdır. Yüzer cisimlerle birlikte görülür. Erin ve yaşlı bireyleri körfezlere girer. Ticari balıkçılığı vardır.

Lobotidae (tripletails) [Üçkuyruk-balığıgiller] Actinopterygii sınıfı, Perciformes takımının bir ailesidir. Tek cinste (Lobotes) 2 türü (Lobotes pacificus ve Lobotes surinamensis-Akdeniz) barındırır. Tropik bölge sularında yaşarlar. Kuyruk yüzgeci yuvarlaktır. Baş üçgensidir. Dışkıl (anal) ve yumuşak ışınlı sırt yüzgeçleri yuvarlak ve görece iri olup balığın üç kuyruklu gibi görünmesine neden olur. Boyları 1 m’den büyük olabilir. Su kolonunda yumurtladıkları kabul edilmektedir. Gözler küçük, üst çene öne uzar. Sırt yüzgeci tektir, bölünmemiştir, sert ve yumuşak ışınlıdır. Vücut rengi beyazdan sarımsı esmere kadardır. Genişçe 5-10 dikey esmer bant taşır. Yanal çizgi aralıksızdır. Boyları 61 cm çoğunluk ise 10-50 cm arasındadır. Daha çok tabancıl olup orta suda da bulunurlar. Kıyısal acı-su formudurlar. Bazıları tatlı-suya girer. Küçük balıklarla ve omurgasızlarla beslenir.

lobster [istakoz (karavide)] Denizde yaşayan büyük kıskaçlı kabuklu.

lobsters (crayfish, crabs, shrimps, prawns) [Onayaklılar] ® Decapoda.

lobsters [Istakozgiller] ® Nephropidae.

loc. cit. (abbrev) (loco citato) [yukarıdaki kaynak] Bilimsel yayınlarda yukarıda verilen kaynak.

local [lokal] Yerel.

local time [yerel saat] Boylamı temel alınarak bir noktadan güneşin gerçek geçiş zamanına göre belirlenen saat.

lock (lift, fish lift) [balık asansörü] ® Fish ladder.

locomotion of fish [balık hareketleri] 1- Balıklarda üç tip hareket gözlemlenir. i) ® sürüklenme (drifting), ii) ® tesadüfi gezme (random locomotion), iii) ® yönlenmiş - odaklı gezme (oriented locomotion). Yönlenmiş gezme yönlendirilmiş tepki yani taksi (taxis) ile uyarıcıya karşı çaprazi yönelmeyi kapsar.

locus [lokus] Kromozom üzerindeki bir genin yeri.

log (abbrev) [log] ® Logarithm.

logarithm [logaritma] Oran ve sayı. Çarpma ve bölme yerine toplama ve çıkartmayla matematiksel işlemleri yapma yolu. 10x10=100=10²=log₁₀100 =2.

logbook [gemi jurnali] 1- Gemideki olayların kayıt edildiği, sayfaları numaralı, zorunlu kayıt defteri.

logbook [gemi jurnali] 2- Sayfaları numaralı ve onaylı olup gemilerde kullanılan zorunlu seyir kayıt defteri.

logbook [gemi jurnali] 3- Sayfaları numaralı ve onaylı olup balıkçı gemilerinde av yeri, çekim süresi ve tür kompozisyonu ile miktarının kayıt edildiği zorunlu seyir kayıt defteri.

loggerhead sea turtle (Atlantic loggerhead) [karet, karet kaplumbağası, sini kaplumbağası] ® Caretta caretta.

logistic [lojistik] Seferi şartlara uygun mantık.

Loliginidae (pencil squids) [?] İğ şekilli hayvanlardır. Yüzgeçler yeterince iridir. Rengi kırmızı esmer ancak çok değişkendir. Aktif yüzücülerdir. Tabana yakın yaşarlar. 400 m derinliğe kadar yayılırlar. Sürü oluştururlar.

Loligo (squid, calamary) [kalamar] Yumuşakçalar (Mollusca) kabilesi, Kafadan-bacaklılar (Cephalopoda) sınıfı, Coleoidea altsınıfı, Teuthida takımı, Myopsina alttakımının Loliginidae ailesinin bir cinsidir. Dünya denizlerinin çoğuna yayılmıştır. Birçok türü ışık kaynağına yönelerek toplanır ve bu yolla ticari olarak avlanırlar. İki alt cins (Loligo (Alloteuthis) ve Loligo (Loligo) ile henüz adı olmayan üçüncü bir cinste toplam 18 türü bilinmektedir. Yaygın bilinen türü Loligo vulgaris’tir.

Loligo forbesi (veined squid) [?] Gövde kaslı ve uzundur. Boyu erkeklerde en çok 90 cm, dişilerde 40 cm manto uzunluğuna ulaşır ancak genelin boyu 20 ile 40 cm kadardır. Sığ suda yaşar 100 - 400 m derinliklerde genellikle yayılır. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Loligo vulgaris (European squid) [?] Gövde uzunca ve kaslıdır. Sırtta yüzgeçler baklava dilimi şekli oluşturur. Manto boyu en çok 30 - 40 cm olabilir. Sıklıkla 15 - 25 cm boylarda rastlanır. Kıyısal sığ su türüdür. 20 - 250 m derinliklerde yarı pelajik yaşar. Mevsimsel göç eder. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

longfin gurnard (syn. Aspitrigla obscura) [kırlangıç, antenli kırlangıç] ® Chelidonichthys obscurus.

longi- (prefix) [longi-] Uzunlamasına boylamasına. Örnek; longitude-boylam.

longitude [boylam] Ekvatora dik açılı olup kutup noktalarından geçerek yerküreyi 360 eşit parçaya böldüğü varsayılan sanal çizgiler.

longitudinal scale series [boylamasına pul sayısı] Balık vücudu boyunca solungaçtan kuyruk köküne kadar olan pulların sayısıdır. Çaprazi sayımlarda ise sırt yüzgeci kaidesinden yanal çizgiye (yanal çizgi pulu hariç) ve yine (yanal çizgi pulu hariç) yanal çizgiden anal yüzgeç başlangıcına olan pul sayılarıdır.

longline (line trawl) [çapari] Üzerinde belirli aralıklarla çok sayıda yemli olta bulunan bir av aracıdır. Görece uzun olanlarına büyük çapari denmektedir. Küçükleri ise parakete olarak anılmaktadır. Okyanuslarda kullanılan büyük çapari 150 km uzunluğunda binlerce (20 bin) oltadan oluşabilmektedir. Çapari demirlenebildiği gibi yüzer durumda ya da tabanın biraz üstünde de kullanılmaktadır.

longnose spurdog [köpek balığı, gricamgöz balığı, mahmuzlu camgöz] ® Squalus blainville.

longnosed skate [sivriburunvatoz] ® Dipturus oxyrinchus.

longshore [kıyı boyunca] Kıyıya yakın ya da paralel.

long-snouted seahorse [denizatı, denizaygırı balığı] ® Hippocampus guttulatus.

long-snouted wrasse (pointed-snout wrasse) [uzunçırçır balığı, ot balığı] ® Symphodus rostratus.

longspine snipefish [trompet balığı, boru balığı] ® Macroramphosus scolopax.

longstriped blenny [horozbina] ® Parablennius rouxi.

longtail dwarf goby [?] ® Knipowitschia longecaudata.

long-term potential catch [uzun süreçli gizil (potansiyel) av] Var olan çevresel koşullarda bir stoktan birbirini izleyen yıllarda avlanabilecek en yüksek av miktarıdır. Bu miktar birkaç yoldan (en yüksek değerlerden, üretim modellerinden, yeteri uzunlukta gözlemlenen ortalama avdan) elde edilebilir.

long-term potential yield [sürdürülebilir gizil (potansiyel) ürün] Uzun süreçli gizil (potansiyel) ürün de denmektedir. Bir balık stoğundan değişken çevresel koşullarda sürdürülebilir düzeyde alınabilecek en yüksek ortalama üründür (hasattır).

loose [laçka] Boşalmış, gevşemiş.

loose ice (broken ice, open ice, loose pack ice, open pack ice, slack ice) [gezgin buzlu] Buz yığını. ® Pack ice.

loose pack ice (broken ice, open ice, loose ice, open pack ice, slack ice) [gezgin buzlu] Buz yığını. ® Pack ice.

loose the x [mola] Bağlı bulunan ya da sabit tutulan bir şeyin bırakılması için denizcilerin kullandığı emir.

Lophiidae (anglerfishes) [Fenerbalığıgiller] Actinopterygii, Işınlı-yüzgeçliler sınıfı, Fenerbalığımsılar (Lophiiformes) takımında 5 alt takım (Lophioidei, Antennarioidei, Chaunacoidei, Ogcocephaloidei, Ceratioidei) yer almaktadır. Lophioidei alt takımındaki Lophiidae ailesinde 4 cins (Lophiodes – 17 tür, Lophiomus– 1 tür, Lophius– 6 tür, Sladenia– 3 tür) ve toplam 25 tür barınmaktadır. Baş ve gövdenin ön kısmı yassılmış geniştir. Gövdenin arka kısmı giderek incelir. Başta çok sayıda dikensi çıkıntı vardır. Ağız çok büyük ve geniştir. Üst çene öne uzar. Her iki çenede çok sayıda uzun, sivri ve eğilebilen dişler bulunmaktadır. Birinci sırt yüzgecinin dikensi ilk ışını değişime uğramıştır. Başta, burnun üstünde, oltada yem görevini gören, ucunda etten uzantı (illicium) taşıyan organı vardır. Yanal çizgi vardır. Deri kaygan ve çıplaktır. Sırt yüzeyi açık ve koyu esmerdir. Karın daha açık renktedir. En büyükleri 1,5 m boya ulaşır. Bireylerinin bir kısmı tabansal diğerleri yüzücüdür. Bütün okyanusların kumlu, çamurlu sahanlık yamacının tabanında 1,000 m derinliğe kadar rastlanırlar. Bazıları derin denizde iken diğerleri kıta sahanlığında bulunur. Yüzücü olanlar yanlardan basık, tabansal olanlar ise yassılmışlardır. Üreme şekilleri çok ilginçtir. Erkekler zamanla neredeyse dişiye yapışık gonada dönüşürler. Bir metreden büyük bireylerin bulunduğu Lophius cinsi ticari balıkçılık açısından önemlidir. Soylarının durumu sorunludur.

Lophius budegassa (black-bellied angler) [fener balığı] Derin-tabansaldır (batidemersaldır). 300-1,000 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL=115 cm ve 21 yaşında olabilir. Daha çok 650 m derinliklerde bulunur.

Lophius piscatorius (angler) [deniz şeytan balığı, fener balığı] Derin-tabansal (batidemersal) olup 20-1,000 m derinliklerde rastlanır. Boyu TL= 220 cm ağırlığı 58 kg kadar ve yaşı 24 ve daha yüksek olabilir. Balıkçılığı çok önemlidir. 20 m’den derinde kumlu, çamurlu zeminde bulunur. Kayalıklarda da rastlamak mümkündür. Tabanda yarı gömülü durur ve avını bekler.

lophocercal (protocercal) [lofoserkal] İç ve dıştan ilkel bakışımlı (simetrik) olup değişikliğe uğramamış kuyruk yüzgeci. Örnek; Petromyzontidae – Taşemengiller.

lophophore [lofofor] Yosun hayvanlarının gövdelerinin üst kısmındaki (ağız kısmındaki) dokunaç tacı. Ağzı çevreleyen dokunaçlı taç.

Lophotidae (crestfishes) [Tepeli-kâğıtbalığıgiller] Actinopterygii Işınlı-yüzgeçliler sınıfı, Lampriformes takımı, Tepeli-kağıtbalığıgiller (Lophotidae) ailesinin 2 cinste (Eumecichthys 1 tür, Lophotus 3 tür) toplam 4 tür barındırdığı bilinmektedir. Lophotus lacepedei (tepeli-kağıtbalığı) Akdeniz’de bulunmaktadır. Uzun boylu kurdele ya da şerit benzeri, kuyruğa doğru incelen balıklardır. Akdeniz’de boyları 2 m’ye yakındır. Başın üstünde çıkıntı vardır. Sırt yüzgeci uzundur. Pullar çemberimsidir (sikloidtir). Gövde renkleri gümüşi ve gümüşi lekeli, yüzgeçler kırmızı, karın beyazdır. Tropik ve alt-tropik bölge sularında yayılmıştır. Okyanussal orta derinlikte yüzücü (pelajik) olup en çok 1,000 m’ye kadar inerler. Nadiren kıyıda görülürler. Korkutulunca suya mürekkep balıkları gibi boya salarlar. Erinler hamsi ve kalamar yer. Yumurtlayarak (oviparous) çoğalırlar.

Lophotus cepedianus (crested oarfish) [tepeli-kâğıt balığı] ® Lophotus lacepede.

Lophotus lacepede (crested oarfish) [tepeli-kağıt balığı] Derin-yüzücü (batipelajik) olup okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Boyu TL=2 m olabilir. 0-95 m’ler arasında rastlanır. Balıkçılığı yoktur. Enderdir. Korku halinde anüsten siyah boya salar. Yumurta ve kurtçukları (larvaları) yüzücüdür. Sıkça 2 eş adı (sin) kullanılmaktadır (Lophotus cepedianus ve Lophotus lacepedei - yanlış yazım).

Lophotus lacepedei (crested oarfish) [tepeli-kâğıt balığı] ® Lophotus lacepede.

LORAN (abbrev) [Long Range Navigation] Denizcilikte birden fazla radyo istasyonu sinyallerinin zaman farkından coğrafi enlem ve boylamın saptanmasında kullanılan sistem. Mevkii tespit sistemi.

Loripes lacteus (pale lucina) [?] ® Loripes lucinalis.

Loripes lucinalis (pale lucina) [?] Sin. Loripes lacteus. Lagünlerin kumlu, alüvyonlu, çakıllı tabanında ve infralitoraldan 150 m derinliğe kadar yayılır. Boyu en çok 3 cm olabilir. Türkiye'nin tüm kıyılarında bulunur. Yan av olarak avlanır.

louvars [İmparator balığıgiller] ® Luvaridae.

lovely donax [?] ® Donax venustus.

low latitudes [aşağı enlemler] Ekvatorun kuzey ve güneyinde 0°-30° enlemleri arasındaki kuşağı belirten terim. Eşanlamlı olarak tropik bölge ya da tropik kuşak terimi de kullanılmaktadır.

lower jaw length [altçene boyu] Alt-çene ucundan ağız açısına olan uzunluk.

lower the x [mayna] Denizcilikte askıdaki bir şeyin aşağıya yavaşça indirilmesi için verilen emir.

LRP (abbrev) [sınır noktası] ® Limit reference point.

LTPY (abbrev) [sürdürülebilir gizil ürün] ® Long-term potential yield.

lubricant [gres yağı] ® Grease.

Lucinidae (?) [?] Kabuklar mercek şeklinde ve genelde eşittir. Yumrular küçük ve kıvrıktır. Kabuk dışı dairesel ya da ışınsal yapılardan oluşur. Hilal küçük, eklem 2 asıl alan dişlidir. Dişler bazen indirgenmiştir. İki kas izi vardır. Manto bağlantısı yılankavi değildir. İç kenar tırtıklıdır. Solucan gibi uzayabilen ayak sonu kalıncadır. Eşeyler ayrıdır. Kendilerini gömerler. Akdeniz sular sisteminde bu aileden 10 tür bulunmakta olup bunlardan yalnız ikisi balıkçılığın ilgisini çeker.

lugworm (Arenicola) [?] ® Arenicola marina

lumen [lümen] 1- Herhangi bir organdaki boşluk, tüp, kanal.

lumen [lümen] 2- Işık şiddeti (1 lümen = 10,68 lüks).

luminescence [luminesens (luminesans)] Bazı organizmaların kimyasal tepkime ve hücresel salgı sonucu görece zayıf ışık saçmasıdır. ® Bioluminescence (Biyoluminesens).

luminophore [lüminofor] Işık saçan.

lumpfishes [Yuvarlakyüzgeçliler] ® Cyclopteridae.

Lunatia catena (chained moon-shell) [?] Yaygın tür değildir. Boyu en çok 4,7 cm;çapı 4,2 cm olabilir. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur.

Lunatia fusca (brown moon-shell) [?] Yaygın tür değildir. Kumlu çamurlu tabanda yaşar. Boyu en çok 3 cm, çapı 3,1 cm olur. Türkiye'nin tüm kıyılarında bulunur.

Lunatia guillemini (Guillemin’s moon-shell) [?] Yaygın tür değildir. Kumlu çamurlu tabanda yaşar. Boyu en çok 2,2 cm, çapı 2,4 cm olur. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur.

Lunatia pulchella (pretty moon-shell) [?] Sin. Natica pulchella; Natica alderi; Natica poliama. Yaygın tür değildir. Kumlu çamurlu tabanda yaşar. Boyu en çok 1,6 cm; çapı 1,4 cm olabilir. Türkiye'nin Ege ve Akdeniz kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

lung [akciğer] Göğüs boşluğunda olup solunumu sağlayan organ.

lungfishes [akciğerli balıklar] ® Dipnoi.

lunule – half-moon [hilal, yarım ay] Bazı midyelerde gelişmiş olup kancadan başlayarak sırtsal kenar boyunca bir ya da diğer kabukta görülen alan.

lupe [lup] Büyüteç.

lurch [yalpa] ® Rolling.

Lusitanian cownose ray [folya, mandabaş, iğnelikeler balığı, çiçuna, çuçuna] ® Rhinoptera marginata.

Lutraria angustior (narrow otter shell) [?] Kaba kumlu ve çamurlu tabanda 30 m derinliğe kadar yayılır. Boyu en çok 11 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve güney Ege kıyılarında aralıklarla ve kuzey Ege'de bulunur. Avcılığı vardır.

Lutraria elliptica (common otter shell) [?] ® Lutraria lutraria.

Lutraria lutraria (common otter shell) [?] Sin. Lutraria elliptica. Uzunlamasına genişçe kabukludur. Kancalar küçüktür. Eklem indirgenmiş olup yanlardan dişlidir. İç rengi beyaz dışı ince zarlı olup genel rengi koyu sarı-zeytuni griye çalar. Boyu en çok 13 cm ve sıklıkla rastlanan boyları 9 - 19 cm kadardır. Çakılı kumlu ve kumlu çamurlu tabana gömülür. 10 m derinliğe kadar yayılır. Türkiye'nin batı Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Lutraria manga (oblong otter shell) [?] Sin. Lutraria oblonga, Psammophila manga. Infra ve cirkalitoral kuşakta çamurlu ve kumlu çamurlu tabanda barınır. Boyu en çok 12 cm olabilir. Türkiye'nin Akdeniz ve Ege kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır.

Lutraria oblonga (oblong otter shell) [?] ® Lutraria manga.

luvar [imparator balığı] ® Luvarus imperialis.

Luvaridae (louvars) [İmparator-balığıgiller] Actinopterygii sınıfı, Perciformes takımı, Acanthuroidei alt-takımı, Luvaridae ailesi bir cins ve türü (Luvarus imperialis) içermektedir. Akdeniz’de bir türü bulunur. Oval balıktır. Gövde yüksektir ve yaklaşık 2 m boya ulaşabilir. Çoğunluğu ise 60-150 cm’dir. Gözler aşağıda ağız seviyesindedir. Rengi pembedir. Baş yapısı ilginçtir. Göğüs yüzgeçleri uzundur. Kuyruk sapı dar olup karinalıdır. Deri kabarcıklıdır. Sırt mavimsi, karın gümüşidir. Okyanussaldır. Kıta sahanlığı açığında orta derinlikte yüzücüdür (pelajiktir), yüzey sularında da görülür. Yalnız gezer. Üreme yaz başlarında gerçekleşir. Başkalaşım (metamorfoz) evreleri karmaşıktır (hystricinella, astrodermella ve luvarella). Sıcak ve ılıman denizlerin yüzey sularında bulunur. Medüzler, taraklılar ve diğer yumuşak gövdeli zooplanktonla beslenir.

Luvarus imperialis (luvar) [imparator balığı] Yüzücü (pelajik) okyanus-göçerdir (okyanodromdur). Boyu TL=2 m ve ağırlığı 150 kg olabilir. Balıkçılığı önemsizdir. Yüzeye yakın durur. Görünürde tek gezer.

Lysmata seticaudata (Monaco shrimp) [?] Orta boylu karidestir. Gövde boylama-sına kırmızı, kızıl-kırmızı ya da parlak kırmızı şeritli olup boyu 6,7 cm kadardır. Sıkça rastlanan boyu ise 3 cm ile 4 cm arasındadır. Kıyısal sularda 70 m derinliğe kadar görülür. Türkiye'nin tüm deniz kıyılarında bulunur. Avcılığı vardır. Yem olarak kullanılır.