K [son güncelleme March 01, 2016]

K (abbrev) [Kelvin] Sıcaklık ölçeği. °K=°C+278.

kakometric overfishing [kakometrik aşırı avcılığı] Yüksek balıkçılık yeğinliği (f) yani (F=q.f) ama çok düşük ilk avlanma yaşı (t_c). Çok fazla küçük balıklar avlanır.

kakometric underfishing [kakometrik yetersiz avcılığı] Çok düşük balıkçılık yeğinliği (f) yani (F=q.f) ama çok yüksek ilk avlanma yaşı (t_c). Çok az ama çok büyük balıklar avlanır.

kakometric yield curve [kötü ürün eğrisi] Burada (t_c) ilk avlanma yaşı ile (f) balıkçılık yeğinliği arasında uyum yoktur. Hem yetersiz avcılık hem aşırı avcılık ve hem de bunların arasındaki avcılıkta ürün (ilk avlama yaşı) ve çaba ilişkisi bozuktur. ® Eumetric yield curve (İyi ürün eğrisi). ® Eumetric overfishing (Eumetrik aşırı avcılığı). ® Eumetric underfishing (Eumetrik yetersiz avcılığı). ® Kakometric overfishing (Kakometrik aşırı avcılığı). ® Kakometric underfishing (Kakometrik yetersiz avcılığı).

kalkwasser (limewater) [kireçsuyu] Ca(OH)₂ ihtiva eden ve pH=12,0 olan su. Akvaryumlarda pH’nın korunması amacıyla kullanılır.

kankava [kankava (gangava)] Ege ve Akdeniz’de süngerci teknelerinin kıç tarafından dışarı sarkıttıkları lastik ve demir tekerlekli olup arkasında bir ya da iki torbanın bulunduğu bir tür sürütme ağıdır.

karagöz tirsi [Allis shad] ® Alosa alosa.

Karanteen seabream [?]® Crenidens crenidens.

kararlı [stable] Değişmeyen. Sürekli aynı ya da dengede kalan.

katavasya [?] Yunancadan dilimize geçmiştir. Yunanca, cata = aşağıya; vasis = kanaldan. ® Balık göçleri (Fish migration).

Katsuwonus pelamis (skipjack tuna) [ton balığı, palamut, çizgiliton, çizgili-orkinoz balığı, yanlışlıka palamut] Yüzücü (pelajik) olup okyanus-göçerdir (okyanodrom). 0-260 metre derinliklerde rastlanır. Boyu TL=108 cm ve ağırlığı 35 kg olabilir. Ömrü 12 yıl kadardır. Balıkçılığı çok önemlidir. Suda yüzen çeşitli nesnelerle sürü oluşturma eğilimi vardır. Su yüzünde sıçrar. Yamyamlık yaygındır. Yumurtalarını batınlar halinde bırakır.

keel (bottom of the vessel) [karina] 1- Gemi ya da teknenin su kesiminin altında kalan ve suya bakan dış kısmı.

keel (carina) [omurga] 2- Gemi boyunca uzanan taşıyıcılarının bağlandığı ana yapı.

keeled mullet [bıldırcın kefal] ® Liza carinata (Sin. Mugil carinatus).

keep away (off) [alarga] Açıkta bekle, dur.

keep clear [alarga] Geminin açıkta durması. ® Keep away.

kelebekhorozbina balığı [butterfly blenny] ® Blennius ocellaris.

kelp [laminarya] ® Laminaria.

Kelvin temperature [Kelvin sıcaklığı] Lord Kelvin'in, Kelvin ölçeği olarak bilinen, sıcaklık dereceleri (⁰K = ⁰C + 278).

keystone species [kilit tür] Beslenme ağında kilit konumunda olan tür. Bu türün sistemde bulunmaması, ekosistemde diğer türlerin bulunmamasından çok daha büyük etki eder.

kHz (abbrev) [kHz] Hz’in 1000 katı olan frekans birimi (1 kHz=1000 Hz).

killifish [dişli sazancık, dişlisazancık balığı] ® Aphanius dispar.

killifishes (pupfishes, toothcarps) [Dişlisazangiller] ® Cyprinodontidae.

kinesis (suffix) [kinez] Bir uyarıcı sonucu oluşan hareket. Bu hareket uyarıcı kaynağa yönelik değildir.

king of herrings [kayış balığı, şerit, kurdele balığı, büyük kurdela balığı] ® Regalecus glesne.

kingdom (regnum) [alem] Canlıların sınıflandırılmasının ilk basamağı olup hayvanlar alemi ve bitikler alemi olmak üzere ikiye ayrılır.

kink [gamba almak] 1- Halat ya da zincirin kendi etrafında dönmesi, bükülmesi.

kink [gamba] 2- Dolaşmış halat.

kink [kamlama] Dolaşmış halat.

Kinneret [Taberiye gölü (Kinneret Gölü)] ® Lake Tiberias.

kinocilium [kinosil] İçkulaktan beyne uyarıcı sinyaller gönderen tüysü hücreler.

kite [uçurtma] Trol ağının yukarıya doğru kaldırılması ya da balıkların ürkütülerek ağın ağzına yönlendirilmesi için kullanılan yalancı mantar yaka görevi yapan araç.

kitefin shark [küt burunlu köpekbalığı] ® Dalatias licha.

Klein's sole [dil balığı] ® Synapturichthys kleinii.

kleptoparasitism [klepto-asalaklık] Besin çalma. Besin hırsızlığı.

Klunzingers slipmouth (ponyfish) [gümüş balığı, eksi balığı, çıtçıt] ® Leiognathus klunzingeri.

kn (abbrev) [knot] ® Knot.

knife-edge-selection [bıçak ağzı seçme] Stoğa katılacak olup ilk avlanma yaşına (t_c) eriştikten sonra çoğunluğun (%50<) kısa sürede av alanına göç ettiği türlerde elde edilen seçiciliğe verilen addır. Eğri bıçak ağzı gibi ( ò ) dik eğimlidir. ® Selection (Seçme). ® Gill net selection (Solungaç ağında seçme). ® Trawl net selection (Trol ağında seçme).

Knipovic [Nikolaj Michailovic Knipovic] Balıklar üzerinde de çalışan zoolog (1862-1939).

Knipowitschia caucasica (Caucasian dwarf goby) [Kafkaskaya, kayabalığı] Tabansaldır (demersaldır). Tatlı ve acısuya girer. Boyu TL=5 cm kadardır. 0-2 m derinliklerini seçer.

Knipowitschia longecaudata (longtail dwarf goby) [?] Knipowitschia longicaudata’nın geçerli adıdır. Tabansaldır (demersaldır). Tatlı-su ve acı-suya girer. Boyu TL=5 cm olur. Sığ suda kum ve çayırlar üstünde bulunur.

Knipowitschia longicaudata (longtail dwarf goby) [?] ® Knipowitschia longecaudata.

knot [knot] Saatte 1 deniz miline (1,852m) eşdeğer hız birimi.

knot disease (pimple disease) [kabarcık hastalığı] Balık derisinde düğüm şeklinde küçük kabarcık (sivilce) oluşumu hastalığı. Sazan balığı Cyprinus carpio’da görülür.

knotless net [düğümsüz ağ] Düğümü olmayan naylon ağ.

knotted net [düğümlü ağ] İpliğin düğümlenmesiyle yapılmış bilinen geleneksel ağdır.

Knudsen method [Knudsen yöntemi] ® Mohr-Knudsen yöntemi.

Kofoid [Charles Atwood Kofoid] Birçok yeni türü tanımlayan ABD’li deniz biyoloğu ve okyanusbilimci (1865-1947).

koi carp [süslü-sazan (koi-sazanı)] Renkli desenli olup yüzyıllarca seçilerek morfolojik özellikleri geliştirilen ve günümüzde dünyaya yayılmış olan sazan balığıdır.

Kosswig [Kosswig] Curt Kosswig, (Berlin, 1903- Hamburg, 1982). II. Dünya Savaşında Nazi zulmünden kaçarak maceralı bir yolculuk sonrası 1937’de Türkiye’ye gelen ve eskiden Baltalimanın’da olan ‘Hidrobiyoloji Enstitüsü’nü geliştiren Alman hayvanat bilimcidir. Türkiye’de balıkçılığın gelişmesine ve Anadolu faunasının tanınmasına önemli katkılar sağlamıştır. Soyu tükenen Anadolu panterinin Panthera pardus tulliana’nın doğada canlı fotoğrafını çekmiş ve Manyas Kuş Cenneti’ni eşi Leonere ile kurmuştur. Kelaynaklara sahip çıkmıştır. Türkiye'de bilime hizmet etmiş büyük bir bilim adamı ve doğa severdir. Türkiye’de 17 yıl kaldıktan sonra ülkesine dönmüş ve Hamburg Üniversitesi-Zooloji Enstitüsü ve Zooloji Müzesi Müdürlüğü’nü yapmıştır. Öğrenciler arasında, Hamburg Üniversitesi’nde genel zooloji derslerini çift elle bakışımlı ve hatasız, tebeşirle kara tahtaya çizdiği şekillerle anlatması ünlüdür. 1982’de Hamburg’da vefat etmiştir. Naşı İstanbul’a getirilerek Aşiyan’da eşinin yanında toprağa verilmiştir. Curt Kosswig Türkiye’de kaldığı sürede ‘regressive’ evrim (ters ya da geriye evrilme) üzerindeki çalışmasını yayınlamıştır (1949). Bu çalışmasını daha sonra yenilemiştir (1960). Temelde Mendel görüşlerine dayalı yürüttüğü çalışmalarının sonuçlarıyla mağara hayvanlarında gelişmeyen ya da kaybolan yapıları açıklamıştır. Lamarkçı olmadan zamanının genetik tekniklerini kullanması, çalışmasının saygınlığını artırmıştır. Görüşleri evrimin tek yönlülüğüne ters görünmekle birlikte Hamburg Hayvanat Müzesi ve Hayvanat Enstitüsü’nün üretken mağara balıkları bilimcileri arasında hala tartışılmaktadır.

krill [kril] Norveç’çedir. Euphausiacea takımında yer alan karides benzeri kabukluları belirtmek için kullanılır. Bitkisel planktonla (fitoplankton) beslenir ve üst beslenme basamağındaki canlıların besin kaynağını oluşturur. Güney Kutup Denizinde (Southern Ocean) Antartika krili Euphausia superba çok büyük (500 milyon tondan fazla) bir biyokitle oluşturur. Genelde kril dendiğinde de ilk akla gelen bu türdür. Ancak Euphausiacea (krill) takımı iki ailede 10 farklı cins ve 85 türü barındırmaktadır. Euphausia en çok tür (31) barındıran ailedir. Bu ailenin yaygın bilinen türleri Güney Kutup Denizinde yaşayan Euphausia superba, Büyük Okyanusta bulunan Euphausia pacifica ve kuzeyli olan Meganyctiphanes norvegica’dır.

k-selection [k-seçim] Bir yaşam yönetimi şeklidir. Burada; yavaş gelişme, düşük ölüm oranı, geç olgunlaşma ve üreme, birbirini izleyen çoğalma ki bu bazen birkaç yıl arayla da olabilir, büyük boyluluk ve uzun yaşama şekli, durağan çevre koşullarına uyum şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu türlerin popülasyon büyüklüğü eğer belirli bir sınırın altına düşerse kendisini toparlayamaz hatta kaybolur. ® r-selection (r-seçim).

Kuro-shio [Kuro-şiyo (Kuro-şio)] Japonca’da kara akıntı adını alan bu okyanus yüzeyi akıntısına Japon akıntısı da denmektedir. Büyük Okyanus’ta Filipinler’den Japonya’yanın doğusuna uzanan Kuzey Ekvator Akıntısı’nın uzantısıdır. Japonya'nın güney kıyıları boyunca bir kolu kuzeydoğuya akan, diğer kolu Japon denizine giren, koyu mavi renkte bir sıcak su (20-24⁰C) akıntısı olan Kuro-şiyo’nun tuzluluğu 35,5 ppt olup görece yüksektir. Bu akıntı, kuzeye sıcak su taşıması yönüyle Atlas Okyanusu’ndaki Golf Stream sıcak su akıntısını andırır. Kuro-şiyo akıntısının genişliği yaklaşık 100 km, hızı 3-4 knot ve taşıdığı su miktarı değişken olup 210 milyon m³/saniye civarındadır.

kuruma shrimp [çil karides] ® Penaeus (Marsupenaeus) japonicus.

kuruma shrimp [Japon karidesi, jumbo karides, çil karides] ® Penaeus (Marsupenaeus) japonicus. ® Penaeus (Melicertus) kerathurus.

kw (abbrev) [kw] Güç birimi. 1 kw=1,36 HP.

Kyphosidae (sea chubs) [Kambursugiller] Işınlı-yüzgeçliler (Actinopterygii) sınıfı, Levreksiler (Perciformes) takımının bir ailesidir. Aile 15 cinste 42 türü kapsamaktadır. Orta boyda oval balıklardır. Baş kısa, ağız küçüktür. Her iki çenede düzenli, güçlü, köpek dişleri bulunur. Sert ve yumuşak ışınlı tek sırt yüzgeci vardır. Kuyruk yüzgeci çataldır. Taraksı (ktenoid) pullar görece küçüktür. Normalde açık esmer, sarımsı, mavimsi çizgilidir. Sürü oluşturan balıklardır. Sığda ve açıkta bulunurlar. Çoğunlukla yosunlarla (alglerle) beslenirler. Küçük omurgasızları, yedikleri deniz çayırı ile birlikte yutarlar. Batı Akdeniz’de tek türü bulunur.